"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince tespit edilen bedelin depo edilmemesi nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilileri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 584 ada 10 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile acele kamulaştırma bedelinin karar ile ödenmesine, bakiye bedelin ise üçer aylık vadeli mevduat hesabında nemalandırılarak karar kesinleştiğinde davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde; 2942 sayılı Kanun, Avukatlık Kanunu, 6100 sayılı Kanun ve diğer mevzuat hükümlerinde tahdidi olarak sayılan hallerden olmayan "Kamulaştırma Bedel Tespiti ve Tescil" davasında idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi Mesleki Hak ve Ücret Gaspı anlamına geleceğini bu nedenle davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, davanın kabulü kararına rağmen sadece davalı taraf lehine vekâlet ücretine hükmetmesi Uluslararası Hukuk ve mevzuat hükümleri uyarınca korunan eşitlik ilkesine açıkça aykırılık oluşturacağını, tespit edilen kamulaştırma bedeli yüksek olup hakkaniyete aykırı olduğunu belirterek kararı istinaf etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporuna göre dava konusu taşınmaza m² birim değeri 85,00 TL olarak esas alındığını, bu arsanın üzerinde üç katlı bina olduğunu, bu taşınmazın ...’ın en gelişmiş mahallelerinden birinde bulunan ... bölgesinde olup tespit edilen m² birim değerinin 85,00 TL günümüz sosyo-ekonomik koşullarına göre çok düşük olup enflasyon altında ezildiğini, bildirilen ve gerçek olan emsallerin değerlendirmeye alınmadığını, ayrıca dava konusu taşınmazın konumuna göre daha kötü durumda olan ve yine kamulaştırılan 583 ada 19 parsel sayılı taşınmaz ile ilgili ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/368 Esas sayılı dosyasında alınan bilirkişi raporunda da taşınmazın m² fiyatı 140,00 TL olarak tespit edildiğini, dava konusu taşınmazın m² değerinin en az 140,00 TL olması gerektiğini, hatta başka dosyalarda 270,00 TL'ye kadar birim m² değerler tespit edildiğini, tespit edilen bedeli kabul etmenin mümkün olmadığını, dava konusu taşınmazın değeri 2017 yılına göre belirlendiğini oysaki kararın 2020 yılında verildiğini, yapı için % 25 amortisman payı düşüldüğünü, maliyet bedellerinin de çok düşük alındığını belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin ve taşınmaz üzerindeki yapılara resmi birim fiyatları esas alınarak yıpranma oranı düşülmek suretiyle ve ağaçlara yaş, cins ve verim durumuna göre değer biçilmesinde ve davalı, dava açmaya sebebiyet vermediğinden ve 2942 sayılı Kanun'un 29 uncu maddesi gereğince yargılama giderlerinden davacı idare sorumlu olduğundan ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin uygun olduğu, ancak hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda taşınmaz üzerindeki garaj ve kömürlük yapılarına yardımcı yapı oldukları dikkate alındığında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2017 yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkındaki Tebliğ’e göre 2/A sınıfına göre ve saha betonu yapısına da 1/A sınıfına göre değer biçilerek yıpranma payları da düşülmek suretiyle bedellerinin hesaplanması ve raporda hesaplanan ağaçlar ile idarenin kıymet takdir tutanağında tespit edilen ağaçlar birbirinden cins ve miktar itibarıyla farklı olduğundan bu farklılığın nedeninin açıklanması ve 2017 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri kullanılarak maktu ağaç bedellerinin hesaplanması yönünden ek rapor alınarak fark bedelin depo ettirilmesine karar verilerek fark bedele yönelik ödeme karar karar tarihine kadar faiz işletilmesine, Bölge Adliye Mahkemesince bloke ettirilen bedele ise Bölge Adliye Mahkemesi karar tarihine kadar faiz işletilmesine ve bedelin ödenmesine ilişkin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 584 ada 10 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak ve aynı bölgeden Dairemiz denetiminden geçerek belirlenen metrekare birim fiyatları ile uyumlu olarak; üzerindeki yapılara ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, ağaçlara ise maktuen değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.