"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Hazine adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1066 ada 32 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 05.08.2015 tarihli ve 2014/824 Esas, 2015/522 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.Mahkemenin 05.08.2015 tarihli ve 2014/824 Esas, 2015/522 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizce yapılan inceleme sonucu; hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda, emsal taşınmazlar ile dava konusu taşınmazın Arsa Metrekare Rayiç Bedeli Takdir Komisyonu tarafından belirlenen emlâk vergisine esas olan metrekare değerlerine göre fark oranı tespit edildikten sonra, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınan emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle karşılaştırma yapılmadan, emsallerin daha değerli olduğu kabul edilerek soyut ifadelerle taşınmazın metrekare birim fiyatına 350,00 TL olarak değer biçildiğinden bu rapora göre hüküm kurulmasının mümkün olmadığı, davacı idarenin harçtan muaf olduğu gözetilmeden harca hükmedilmesi ve 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden, kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile Hazine adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; bilirkişi raporunun eksik inceleme sonucu düzenlendiğini, taşınmazın değerinin yüksek belirlendiğini, acele el koyma bedeli ile fahiş fark olduğunu, rapora itirazlarının dikkate alınmadığını, dosyaya sunulan emsal satışların yetersiz gerekçe ile değerlendirilmediğini ileri sürmüştür.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde; tespit edilen kamulaştırma bedelinin derhal ödenmesi gerektiğini, metrekare bedelinin düşük hesaplandığını, emsalin uygun olmadığını, faiz hükmünün hatalı olduğunu, davacı idare lehine verilen vekâlet ücretinin kaldırılması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3.Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Kanun’un 29.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arsa niteliğindeki Kahramanmaraş ili, Onikişubat ilçesi, Hacıbayramveli Mahallesi 1066 ada 32 parsel sayılı taşınmaza emsal kıyaslaması yapılarak, üzerindeki yapılara ise resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek, ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumu dikkate alınmak suretiyle değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4.Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan kararı da gözönüne alındığında davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi hatalıdır.
5.Anayasa Mahkemesinin 27.11.2020 tarihli ve 31317 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 16.07.2020 tarihli ve 2018/104 Esas, 2020/39 Karar sayılı kararı ile 7139 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrasının dördüncü cümlesinin; “idarenin kıymet takdir komisyonunca tespit edilen bedelden az olması durumunda hâkim tarafından tespit edilen bedel, fazla olması durumunda idarenin kıymet takdir komisyonunca tespit ettiği bedel, peşin ve nakit olarak hak sahibi adına, kalanı ise bedele ilişkin kararın kesinleşmesine kadar üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılmak ve kesinleşen karara göre hak sahibine verilmek üzere” bölümü ile yedinci cümlesinde yer alan “idarenin kıymet takdir komisyonunca tespit ettiği bedelden fazla olması halinde fazla olan tutarın bloke edildiğine” ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğu ve iptal edildiği nazara alınarak hüküm kurulması gerekirken, Mahkemenin ilk karar tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Taraf vekillerinin temyiz itirazının kısmen kabulü ile Mahkeme gerekçeli kararının hüküm fıkrasının (4) numaralı bendinin hükümden tümüyle çıkartılmasına, yerine "Tespit edilen kamulaştırma bedelinin, üçer aylık vadeli hesaba yatırılan kısmın biriken neması ile birlikte davalılara derhal ödenmesine, bu hususta ilgili bankaya müzekkere yazılmasına" cümlesinin yazılmasına, hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinin tümüyle hükümden çıkartılmasına, yerine "Dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedeli olarak 147.853,06 TL'nin belirlenmesine, belirlenen kamulaştırma bedelinden Kahramanmaraş 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/134 Değişik İş sayılı acele kamulaştırma dosyası ile ödenen 110.674,80 TL'nin düşülmesinden sonra bakiye kamulaştırma bedelinin 37.178,26 TL olarak tespitine, tespit edilen bakiye kamulaştırma bedelinden Mahkememizin 2014/824 Esas, 2015/522 Karar sayılı ilamı ile ödenen 29.249,95 TL'ye 17.04.2015 tarihinden ilk karar tarihi olan 05.08.2015 tarihine, bakiye 7.928,31 TL'ye 17.04.2015 tarihinden Yargıtay 5.Hukuk Dairesi ilam tarihi olan 13.06.2023 tarihine kadar yasal faiz işletilmesine, tapudaki şerh ve takyidatlar gözetilerek ve bedele yansıtılarak, davalıya derhal ödenmesine,'' cümlesinin yazılmasına, hüküm fıkrasının (9) numaralı bendinin hükümden çıkartılmasına, bent sıralarının buna göre teselsül ettirilmesi, suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
13.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.