"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, v ilçesi, ... Mahallesi 1642 ve 1644 parsel (ifrazla 43565 ada 92 parsel ve 53568 ada 2 parsel) sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin uzun yıllar önce haklı ve geçerli bir nedene dayanmaksızın taşınmazlara müdahale ettiğini, kamulaştırma işleminin yapılmadığını, taşınmazın gerçek karşılığının tespit edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 09.08.2019 tarihli ve 2018/538 Esas, 2019/720 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 09.06.2021 tarihli ve 2020/1429 Esas, 2021/948 Karar sayılı kararı ile taşınmazların nazım imar planında bulunduğu, uygulama imar planına 1700 metre mesafede olduğu dikkate alındığında %200 oranında objektif değer artışı uygulanması kanaatine varılmakla davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun objektif değer artışı yönünden kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu 43565 ada 92 parsel sayılı taşınmazda kamulaştırılan kısmın alanı 1.898,09 m² olduğu halde, 4.468,80 m² üzerinden hesaplama yapılmak suretiyle fazla bedele hükmedilmesi, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda münavebeye konu ürünler ile kapama karışık meyve bahçesini oluşturan meyvelerin değerlendirme tarihi olan 2018 yılı dekar başına verim miktarları ile hasat dönemindeki ortalama toptan kilogram fiyatları ve üretim masrafları İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden getirtilerek, bilirkişi kurulu raporu denetlenmeden hüküm kurulması, davanın niteliği gereği kendisini vekil ile temsil ettiren davalı lehine karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen maktu vekâlet ücreti takdir edilmesi gerekirken, istinaf incelemesinin duruşmalı yapıldığından bahisle yazılı şekilde ayrı ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlar için uygulanan objektif değer artışı oranının yüksek olduğunu, müvekkili idare tarafından yapılan keşifte 43568 ada 2 parsel sayılı taşınmaz üzerinde toplam 32 adet ağaç olduğunun tespit edildiğini, bu ağaç sayısının kapama meyve bahçesi yoğunluğunu sağlayamadığını, meyve ağaçlarının değerinin maktuen tek tek hesaplanması gerektiğini, ayrıca bu parsel üzerindeki ağaç oranlarının da yanlış hesaplandığını, ceviz ağacı oranının yüksek değerde gösterilerek kamulaştırma bedelinin fahiş bir şekilde yükseltildiğini, müvekkili idare lehine vekâlet ücreti takdir edilmemesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı idare tarafından kamulaştırma bedelinin verilen kesin süreler içinde depo edilmemesi nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken aksi yönde kararlar verildiğini, dava konusu taşınmazlar için belirlenen bedelin düşük olduğunu, emsal taşınmazların metrekare fiyatlarının ele alınması gerektiğini, yakın parseller için çok daha yüksek satış bedeli talep edildiğini, taşınmazdaki su kuyularının fotoğrafları dosyaya sunulduğu halde, kuru arazi kabul edildiğini, 43565 ada 92 parsel sayılı taşınmaz için kıymet takdir raporunda belirlenen bedelin de altında bedel tespit edilmesinin doğru olmadığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 305 inci maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.