"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında Mahkemesinde görülen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 210 ada 42 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; 2942 sayılı Kanun'da belirtilen esaslar dahilinde dava konusu taşınmazın gerçek değerinin belirlenmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 25.02.2015 tarihli ve 2014/114 Esas, 2015/156 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 25.02.2015 tarihli ve 2014/114 Esas, 2015/156 Karar sayılı kararı karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; arsa niteliğindeki taşınmazın değerinin belirlenmesi için bilirkişi incelemesi yaptırıldığı ancak alınan raporun hüküm kurmaya elverişli olmadığı, hükme esas bilirkişi kurulunca emsal alınan taşınmazların imar parseli oldukları belirtildiği halde düzenleme ortaklık payı konusunda herhangi bir değerlendirme yapılmadığı, bir kısmının ise il ve ilçe merkezlerine olan mesafeleri ve çevrelerinin gelişmişlik durumları ve dava konusu taşınmaza uzaklığı dikkate alındığında emsal incelemesi uygun olmadığı gibi, bilirkişi kurulunca emsal alınan taşınmazların, satışına ilişkin akit tabloları Tapu Müdürlüğünden istenilip, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların 2014 yılında, Arsa Metrekare Rayiç Bedeli Takdir Komisyonu tarafından resen belirlenen emlak vergisine esas olan m² değerleri ilgili Belediye Başkanlığı Emlak Müdürlüğünden getirtilip, dava konusu taşınmazın değerlendirme tarihi itibarıyla; hükme esas alınan bilirkişi raporunda somut emsal kabul edilen taşınmazların ise bilirkişilerce değerlendirmeye esas alınan satış tarihi itibarıyla fiili imar uygulaması sonucu oluşan imar parselleri mi, yoksa imar planına dahil olmakla birlikte olduğu gibi bırakılan kadastro parselleri mi oldukları ilgili Belediye İmar Müdürlüğü ile Tapu Müdürlüğünden ayrı ayrı sorulup, alınacak cevaplara göre bilirkişi kurulu raporu denetlenmeden eksik inceleme ile karar verildiği, bu nedenle yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiği, taşınmaz üzerinde bulunan depo niteliğinde ki yapının 1/B sınıfı olarak değerlendirilmek suretiyle hesaplanması gerektiği, 7139 sayılı Kanunla değişik Kamulaştırma Kanununun 10/8 fıkrası gereğince, bozma sonrası bankaya hak sahibi adına yatırılacak bedelde artış olması halinde bu kısım için; 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 26.02.2021 tarihli ve 2019/262 Esas, 2021/154 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve dahili davalılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; emsal alınan taşınmazın davaya konu taşınmazın niteliklerine uygun düşmediğini, bedelin fahiş belirlendiğini, fazla depo edilen bedelin iadesine ilişkin hüküm kurulmadığını, faiz hükmü kurulmadığını belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Dahili davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; bedelin düşük belirlendiğini, emsal alınan taşınmazın hatalı belirlendiğini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ve 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının ilgili bölümleri
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki taşınmazın zemininin 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yerindedir.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Mahkemece verilen tescil hükmünün Dairemiz bozma ilamı ile ortadan kalktığı gözetilmeksizin bu hususta yeniden karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
5. Hükmedilen bedelden acele el koyma dosyasında hükmedilen bedelin mahsubu ile fark bedele 19.06.2014 tarihinden ilk karar tarihi 25.02.2015’e kadar yasal faiz işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
6. İlk kararla hükmedilen ve fazla yatan 13.747,86 TL fark bedel davalı tarafa ödenmemiş ise işlemiş nemaları ile birlikte ilgili bankadan ödenmiş ise davalı tarafça çekilme tarihine kadar işlemiş nemaları ile davalı taraftan alınarak davacı idareye verilmesine hükmedilmesi gerektiği düşünülmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
7. Davalı muris ...'nin 15.01.2020 tarihinde vefat etmesi nedeniyle mirasçıların davaya dahil edilmek suretiyle yargılamaya devam olunmasına rağmen gerekçeli karar başlığında dahili davalı mirasçıların ad ve soyadlarının gösterilmemiş olması bozmayı gerektirmiştir.
Ne var ki; bu yanılgıların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile, temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının (1) numaralı bendinin hükümden çıkarılarak yerine (Konya İli, Ilgın İlçesi, Behlülbey Mahallesi 210 ada 42 parsel sayılı 556,54 m² yüz ölçümlü taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı ... Belediyesi Başkanlığı adına tapuya kayıt ve tesciline,) cümlesinin yazılmasına, 3 numaralı bendi hükümden çıkartılarak yerine (Hükmedilen bedelden acele el koyma dosyasında hükmedilen 83.618,40 TL’nin mahsubu ile fark 76.406,14 TL bedele 19.06.2014 tarihinden ilk karar tarihi olan 25.02.2015’e kadar yasal faiz işletilmesine) cümlesinin yazılmasına, ayrı bir bent olarak, ( İlk kararla hükmedilen ve fazla yatan 13.747,86 TL fark bedel davalı tarafa ödenmemiş ise işlemiş nemaları ile birlikte ilgili bankadan, ödenmiş ise davalı tarafça çekilme tarihine kadar işlemiş nemaları ile davalı taraftan alınarak davacı idareye verilmesine) cümlesinin yazılmasına, gerekçeli karar başlığının davalı bölümünde yer alan (...) ifadesinin çıkarılmasına, yerine (davalı ... mirasçıları; Ayşe Kendirci, Metin Kendirci, Meltem Belkesen, Halime Özçelik) ifadesinin eklenmesine, kararın böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
08.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.