"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 207 ada 25 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın gelişmeye çok açık bir bölgede olduğunu, Türkiye'nin en hızlı gelişen bölgelerinden olup gayrimenkul fiyatlarının bir hayli yüksek olduğunu, bu sebeple hüküm tesis edilirken taşınmazın konumu ve özellikleri göz önünde bulundurulmak suretiyle hüküm tesis edilmesi gerektiğini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; faiz hükmünün hatalı olduğunu, 2. heyetin kök ve ek raporları arasındaki çelişkinin giderilmediğini, hükme esas alınan rapordaki 14 numaralı emsalin hatalı olduğunu, aynı kamulaştırma sahasındaki diğer iade kararları dikkate alınarak emsal listesine 826 ada 25 parsel eklenerek bedelin yükseltilmiş olmasının hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, tespit edilen metrekare birim bedelinin uygun olduğu, aleyhe hüküm kurma yasağı nedeniyle ilk hükümle tespit edilen rakamdan daha yüksek bir bedele hükmedilemeyeceğinden ilk kararda tespit edilen bedel üzerinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi uyarınca hüküm düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; ilk karara ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararında belirtilen hususların yerine getirilmediğini, ilk kararda dava konusu taşınmazın tamamının bedeline hükmedildiği halde kaldırma kararı sonrası verilen kararda 11.176,16 m²lik alan üzerinden hesaplama yapıldığından fazla bedele hükmedildiğini, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ile resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın konum itibarıyle çok daha değerli olduğunu, organize sanayi bölgesi yanında yer aldığını, sanayi bölgesine çok yakın konumda olduğunu, bilirkişi raporunda bedelinin çok düşük belirlendiğini, kamu düzenine ilişkin konularda aleyhe bozma ,aleyhe hüküm verme yasağının istisnası olarak kabul edileceğini, kamu düzeninin usulî kazanılmış hakkın önüne geçeceğini ileri sürülerek temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki ... ili, ... ilçesi, ... paşa Mahallesi 207 ada 25 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi yerindedir.
2. Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sırasında dava konusu taşınmazın kök parseli olan 12.277,00 m² yüzölçümlü 207 ada 3 parsel sayılı taşınmaz hakkında Çerkezköy 2. Asliye Hulul Mahkemesinin 2018/724 Esas, 2019/131 Karar sayılı dosyasında yolsuz tescili istemine dayalı tapu iptal ve tescil davası açıldığının anlaşıldığı, yapılan yargılama sonucu taşınmazın 1.100.84 m²lik kısmının tapusunun dava konusu taşınmazdan ifrazı ile tapudan terkinine karar verildiği, kararın temyiz incelemesinden geçerek 29.03.2021 tarihinde kesinleştiği, kararın kesinleşmesi ile kök 227 ada 3 parsel sayılı taşınmazın ifraz edilerek 227 ada 24 ve 25 parsel sayılı taşınmazlara ayrıldığı, terkin edilen kısının 227 ada 24 parsel olduğu. 11.176.16 m² yüzölçümlü 227 ada 25 parsel sayılı taşınmazın ise dava konusu alan olduğu anlaşılmıştır.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. İlk Derece Mahkemesinin ilk kararında hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda taşınmazın metrekare birim bedelinin 410.00 TL olarak belirlendiği, bu kararın yalnızca davacı idare vekilince istinaf edildiği, bu metrekare birim bedelinin davacı idare lehine usulü kazanılmış hak teşkil ettiği. İlk Derece Mahkemesince bu husus dikkate alınmadan ifrazen oluşan 1 1.176.16 m² alanlı 227 ada 25 parsel sayılı taşınmazın bedelinin 486.00 TL/m² üzerinden tespit edilerek hüküm kurulduğu, Bölge Adliye Mahkemesince aleyhe hüküm kurma yasağına aykırı kurulan hükmün düzeltilmesine karar verilmiş ise de bu kez dava konusu taşınmazın alanının hatalı alındığı tespit edilmiş olup. Bölge Adliye Mahkemesince ifrazen oluşan 11.176,16 m² yüzölçümlü 227 ada 25 parsel sayılı taşınmazın alanın bedelinin 410.00 TL/m² üzerinden hesaplanarak hüküm kurulması gerektiğinin gözetilmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı vekilinin temyiz itirazlarının reddine, davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.