"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Köyü 119 ada 13 parsel sayılı taşınmaza hafriyat dökülmek suretiyle el atıldığını belirterek, el atılan alana ait tazminat bedeli ve ecrimisil talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın Hazine ile bir ilgisinin olmadığını, Bakanlar Kurulu kararına istinaden ... Enerji Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yapılan acele kamulaştırılacak taşınmazlar arasında yer almadığını, acele kamulaştırma kararının 22.07.2015 tarihinde alındığını bu nedenle 5 yıllık ecrimisil talebinin haksız ve yersiz olduğunu belirterek, davanın ... Enerji Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret Limited Şirketine ihbar edilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 14.03.2018 tarihli ve 2016/376 Esas, 2018/268 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, el atılan kısmın tapu kaydının iptali ile davalı ... Hazinesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 07.09.2018 tarihli ve 2018/3742 Esas, 2018/3587 Karar sayılı kararı ile sulu arazi niteliğindeki taşınmaza değerlendirme tarihi olan 2016 yılı İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün verileri esas alınarak, %4 kapitalizasyon faizi ve %10 objektif değer artış oranı uygulanarak tespit edilen birim bedel ile belirlenen kamulaştırma bedelinde bir isabetsizlik bulunmadığından esastan reddine, ancak; ihbar olunan ... Enerji Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi vekilince yapılan istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 352 nci maddesi uyarınca usulden reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 07.09.2018 tarihli ve 2018/3742 Esas, 2018/3587 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; dava konusu taşınmazın komşu parselleri olan 117 ada 11 ve 18 nolu taşınmazlar ile taşınmaz arasında kot farkı oluştuğunu, bu kot farkı nedeniyle dava konusu taşınmazda kullanılamayan bölüm bulunup bulunmadığı araştırılarak, var ise bu bölümlerin bedeline hükmedilmesi gerekirken, komşu parsellere ait (576,70 m² ve 796,50 m²) taşınmazla ilgisi olmayan bölümlerin bedeline hükmedilmesi ve hafriyat nedeniyle kullanılamayan (fiilen el atılan) kısım dışında kalan alan üzerinden değer azalışı hesaplanması gerekirken, taşınmazın tamamı üzerinden değer düşüklüğü hesaplanarak fazla bedel tespit edilmesi nedeniyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Amasya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.10.2021 tarihli ve 2019/714 Esas, 2021/429 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Amasya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 13.10.2021 tarihli ve 2019/714 Esas, 2021/429 Karar sayılı sayılı kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; dosya içindeki bozma öncesi alınan 03.02.2017 tarihli fen bilirkişisi raporunda A harfiyle gösterilen 1078,80 m² lik kullanılamayan alanın bedeline hükmedildiği ve bu kısmın bedelinin verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği belirtilmiş olup, Dairemizce bozma konusu yapılmayan bu hususun davacı lehine usulü kazanılmış hak teşkil ettiği gözetilmeden, bu alan yönünden de davanın reddine karar verilmesi nedeniyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Amasya 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 26.10.2022 tarihli ve 2022/282 Esas, 2022/394 Karar sayılı kararı ile davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava tarihinin 2016, karar tarihinin 2022 yılı olup, 2016 yılına göre yapılan değerlendirme ve aradaki zamanda enflasyon farkı oluştuğunu, bu enflasyon değer kaybının hesaplanması gerektiğini veya karar tarihine göre verilerin uyarlanması gerektiğini, yasal faiz oranı da tespit edilerek, mülkiyet hakkında meydana gelen değer kaybı oranı net bir şekilde el atma bedeline eklenmesi gerektiğini, bilirkişilerden ek rapor aldırılıp oluşacak enflsyon farkı % 5'ten daha fazla ise uyarlama yapılıp aradaki farkın bedele eklenmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın eksik inceleme ile verildiğini, dosyaya alınan bilirkişi raporlarının hüküm kurmaya elverişli olmadığını, raporun varsayımlara dayalı olarak ve somut veriler olmadan hazırlanmış olup dava konusu taşınmaza gerçek değerinin çok üzerinde değer biçildiğini, gerçeklerle örtüşmeyen bilimsel gerçeklikten uzak bilirkişi raporu esas alınarak karar verildiğini, ayrıca gerek reddedilen tazminat gerekse reddedilen ecrimisil miktarları yönünden davalı ... Hazinesi lehine vekâlet ücretinin olması gerekenden daha az verildiğini, aynı şekilde yargılama giderleri hesaplamasında hata olduğunu belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki hafriyat dökülerek el atılan alanın bedeli ve ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir metoduna göre değer biçilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılama hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı da gözetilerek davacılar vekilinin tüm, davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4.Dairemizce en son yapılan bozma ilamında 03.02.2017 tarihli fen bilirkişisi raporunda A harfiyle gösterilen ve 11.11.2019 tarihli ve 2018/12616 Esas, 2019/17926 Karar sayılı bozma ilamında da bozma kapsamı dışında bırakılmak suretiyle davacılar lehine kesinleşen 1078,80 m² lik kısmına ilişkin el atma bedelinin hesaplanması gerektiği yönünde bozma yapıldığı halde, bozma gerekleri yerine getirilmeyerek arta kalan alan yönünden de değer azalışının hesap edilerek fazla bedele hükmedilmesi doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacılar vekilinin temyiz istemlerinin reddine, davalı idare vekilinin temyiz istemlerinin kabulü ile mahkeme kararının BOZULMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, ihbar olunan ... Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret Limited Şirketin'den peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,
07.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.