"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonucu verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl davanın kısmen kabulüne, birleştirilen davanın ise kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; yapılan ön inceleme sonucunda gereği düşünüldü:
Asıl dosyanın davacılarına Mahkemenin gerekçeli kararı 20.11.2022, davalı idare vekilinin temyiz dilekçesi ise 05.12.2022 tarihinde tebliğ edilmiş olup davacılar vekilince 16.12.2022 tarihinde temyize cevap dilekçesi verilmek suretiyle hüküm katılma yolu ile temyiz edilmiştir.
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan 432 nci maddesine göre verilecek nihai kararlara karşı tebliğden itibaren 15 gün içinde veya 433 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre temyiz dilekçesinin tebliğinden itibaren 10 gün içinde verilecek cevap dilekçesiyle temyiz yoluna başvurabilir.
6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 432 nci ve 433 üncü maddeleri uyarınca süresinde verilmeyen asıl dava davacılarının temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Mahkeme kararı birleştirilen davanın davacıları vekili ile davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilerek, Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 112 ada 76 parsel sayılı taşınmaza el atıldığını, kamulaştırmasız el atma tazminatının dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleştirilen davanın davacıları vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 112 ada 76 parsel sayılı taşınmazdan ifraz edilen 112 ada 80 parsel sayılı taşınmaza kamulaştırmasız el atıldığını, kamulaştırmasız el atma tazminatının dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini ve dosyanın asıl dosya ile birleştirilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı idare vekili dava dosyasındaki cevap dilekçesinde özetle; hak düşürücü sürenin sona erdiğini, uzlaşma başvurusunda bulunulması gerektiğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili tarafından birleştirilen dosyada verilmiş cevap dilekçesine rastlanmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece 24.09.2020 tarihli ve 2019/145 Esas, 2020/399 Karar sayılı karar ile davanın kısmen kabulüne, ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/501 Esas, 2013/400 Karar sayılı olup işbu dava ile bozmadan önce birleştirilmiş olan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare ve asıl dava dosyasının davacıları vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; birleştirilen davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği gibi asıl dosya yönünden dosyadaki bilgi ve belgelere göre; taşınmaza el atma tarihi olan 1976 yılında, imar planı dışında, mücavir alan sınırları içerisinde bulunduğu ve çöp toplama hizmetinden faydalandığı anlaşılmışsa da, belirtilen tarihte meskun olup olmadığına ilişkin net bir bilgiye ulaşılamamıştır. Bu nedenle 1976 yılına en yakın tarihli olmak üzere taşınmazın bulunduğu alana ilişkin hava fotoğrafları Harita Genel Komutanlığından getirtilip meskun alanda bulunduğunun tespiti halinde, taşınmaza arsa olarak değer biçen 19.12.2017 havale tarihli bilirkişi kurulu raporu doğrultusunda m² birim bedeli 275,00 TL kabul edilmek suretiyle hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile hüküm kurulması, asıl davanın davacıları paydaş olduğu halde taşınmazın tamamının tapusunun iptali ile terkinine karar verilmesi, asıl davada davacılar payı karşılığı hükümaltına alınan 265.358,79 TL'nin davalı idareden tahsili ile davacılara payları oranında ödenmesine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde infazı zorlaştırıcı karar verilmesi gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararı ile bozma ilâmına uyularak yapılan inceleme sonucunda davanın kısmen, bozmadan sonra birleştirilen davanın tamamen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Birleştirilen davanın davacıları vekili temyiz dilekçesinde özetle; paranın alım gücündeki azalmanın dikkate alınmadığını, lehlerine nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekcesinde özetle; kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazların değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihaî kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Mahkemece bozma ilâmına uyularak yapılan inceleme sonucunda; asıl dosyada, dava konusu taşınmazın el atma tarihinde meskun alanda bulunması nedeniyle, bozma ilâmı doğrultusunda arsa niteliği ile değer biçen bilirkişi kurulu raporu esas alınarak tazminat bedeline hükmedilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davalı idare ve birleştirilen davanın davacıları vekilinin aşağıdaki bentler kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Birleştirilen dosyada ıslah doğrultusunda davanın kabulüne karar verildiği hâlde davalı idare yararına vekalet ücretine hükmedilmesi hatalıdır.
5. Birleştirilen dosyada değerlendirme tarihi dava tarihi olarak kabul edilmek suretiyle, emsal karşılaştırması yapılarak m² birim bedelinin tespit edilmesi gerekirken, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda, asıl dava tarihi itibarıyla tespit edilmiş olan m² birim bedelinin endekslenmesi suretiyle m² birim bedelinin belirlenmiş olması bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Asıl Dosya Davacıları Vekilinin Temyizi Yönünden
Asıl dosyanın davacıları vekilinin temyiz dilekçesinin süre yönünden REDDİNE,
B. Birleştirilen Dava Davacıları ve Davalı İdare Vekillerinin Temyizi Yönünden
Davalı idare ve birleştirilen dosyanın davacıları vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harçlarının istek hâlinde temyiz edenlere iadesine,
23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.