"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinafı üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1026 ada 95 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın gerçek bedelinin tespiti ile taşınmazın acele el koymadan sonraki arta kalan kısmının değer düşüklüğünün tespit edilerek müvekkillere ödenmesini, yargılama giderleri ve ücreti vekâletin davacıdan tahsilini talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın acele el koymadan sonraki arta kalan kısmının değer düşüklüğünün tespit edilerek müvekkillere ödenmesini, yargılama giderleri ve ücreti vekâletin davacıdan tahsilini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın bedelinin yüksek belirlendiğini, hükme esas rapordaki verilerin hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın bedelinin düşük belirlendiğini, hükme esas rapordaki verilerin hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın bedelinin düşük belirlendiğini, hükme esas rapordaki verilerin hatalı olduğunu ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılmak suretiyle değer biçilerek iade kararı sonrası tanzim edilen 08.02.2021 tarihli bilirkişi kurulu raporu ile 29.04.2021 tarihli ek raporunda belirlenen kamulaştırma bedelinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı ve mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçeleriyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz ile emsalin tüm olumlu ve olumsuz özellikleri tek tek incelenmeden denetime imkan vermeyecek şekilde kamulaştırma bedelinin yüksek belirlendiğini, davacı kurum lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; aynı taşınmaz için açılan ve Daireniz denetiminden geçen dosyada incelenen emsalin yetersiz gerekçe ile dikkate alınmamasını, bilirkişilerce incelenen emsalin ise Kanun'un aradığı şartları taşımadığı gibi emsal ve dava konusu taşımazın kıyaslanmasında objektif davranılmayarak metrekare birim fiyatının düşük hesaplandığını, müşterek methalin bedelinin az hesaplandığını, taşınmaz üzerindeki ağaçların sayılarının ve bedellerinin eksik hesaplandığını, davalı ... ilk karara karşı istinafa gelmediğinden bahisle daha az bedele hükmedilmesinin doğru olmadığını, taşınmaz üzerinde yer alan binalara ilişkin muhtesat bedellerinin müvekkilerin hissesine düşen tutarların eksik hesaplandığını, kamulaştırmadan arta kalan kısma değer azalışı verilmesi gerektiğini, mahkemece faize ilişkin olarak infazda tereddüt uyandıracak şekilde hüküm kurulduğunu, bankanın nema olmaksızın ödeme yapmasının da hatalı olduğunu ileri sürerek temyiz itirazında bulunmuştur.
3. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda gerçekçi ve güncel hesaplama yapılmadan metrekare birim fiyatının düşük tespit edildiğini belirterek faizin bitiş tarihinin kararın kesinleşme tarihi olması gerektiğinin ileri sürerek temyiz itirazında bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu mâlikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazın zeminine, 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrası (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak, üzerindeki yapılara aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi gereği resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülmek suretiyle, ağaçlara yaş, cins ve verim durumlarına göre maktuen değer biçilmesinde bir isabetsizlik yoktur.
3. Tespit edilen kamulaştırma bedeline dava tarihinden dört ay sonrasından başlamak üzere ilk karar da hükmedilen fark bedelin kesinleşme tarihinde ödenmesine karar verildiği için son karar tarihine, istinaf kaldırma kararı sonrası tespit edilen fark kamulaştırma bedeline de son karar tarihine kadar faiz işletilmesi doğrudur.
4. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak, davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinde hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
5. Davalı ... ilk hükmü istinaf etmediğinden, davacı lehine oluşan usulî kazanılmış hak dikkate alınarak karar verilmesi uygundur.
6. Dosya içinde kesinleşen ... 3.Asliye Hukuk Mahkemesi kararı gereğince davalılardan ..., ..., ... ve ...'a diğer davalılarca ödenmesine karar verilen 31.927,79 TL'nin tespit edilen kamulaştırma bedelinden ayrıca mahsup edilmeyerek kamulaştırma bedelinin davalılar arasında paylaşımında dikkate alınması doğrudur.
7. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazı yerinde görülmediğinden usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine, davalılardan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.