"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/217 Esas, 2022/391 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Adıyaman ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 404 ada 67 parsel sayılı taşınmazda davacı adına olan 16 numaralı bağımsız bölümün tapu kaydına davalı idarenin talebi üzerine 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince şerh konulduğunu, müvekkilinin mülkiyet hakkını kısıtlayan, yasal şartları taşımayan, usulsüz ve hatalı olarak konulan bu şerhin terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; Adıyaman ilinde her yıl çok sayıda kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davaları açıldığını, kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında idare lehine verilen irtifak hakkının tescili kararlarının, davacıların mülkiyet devri nedeniyle infaz edilemediğini ve bu durumun kamu zararına sebep olduğunu, şerhin terkini için öncelikle davalı idareye başvurulması gerektiğini, aynı vekil tarafından aynı mahkemede açılan seri davalarda Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin (AAÜT) 22 nci maddesi uyarınca vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 07.01.2021 tarihli ve 2020/271 Esas, 2021/19 Karar sayılı kararıyla davanın kabulüne, taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 04.06.2021 tarihli ve 2021/1172 Esas, 2021/1364 Karar sayılı kararıyla herhangi bir yasal dayanak bulunmadan dava konusu taşınmazın tapu kaydı üzerine 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince davalı idare lehine konulan şerhin terkinine karar veren mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu, somut olayda seri davalarda vekâlet ücretine ilişkin AAÜT'nin 22 nci maddesindeki şartların oluşmadığı gerekçesiyle davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin bir numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda, davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği, ancak Dairemize aynı bölgeden intikal eden ve eldeki dava dosyası ile aynı nitelikte olduğu anlaşılan dosyalar birlikte gözetildiğinde karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’nin 22 nci maddesi uyarınca uyuşmazlığın seri dava niteliğinde olduğu kabul edilerek davacı lehine hükmedilen vekâlet ücreti hakkında bu kapsamda değerlendirme yapılması gerekirken yazılı şekilde vekâlet ücretine hükmedilmesinin doğru görülmediği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesinin esastan ret kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma kararı gereğince inceleme ve işlem yapılarak, davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın tapu kaydında yer alan 24.03.2020 tarihli ve 7752 yevmiye numaralı şerhin terkinine ve aynı gün karara çıkan aynı nitelikteki dosya sayısı nazara alınarak eldeki davanın seri dava niteliğinde olduğunun kabulü ile karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’nin 22 nci maddesi uyarınca hükmedilmesi gereken vekâlet ücretinin %50’sine hükmedilmek suretiyle karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; şerhin terkini için öncelikle idareye ya da Tapu Müdürlüğüne başvurulması gerektiğini, tapu kaydına davalıdır şerhi konulmaması nedeniyle dava konusu taşınmazların mülkiyetinin devri nedeniyle irtifak haklarının tescil edilemediğini, bu nedenle oluşacak kamu zararının önüne geçmek amacıyla 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde tanınan imkânı kullanmaktan başka çare kalmadığını, şerhin irtifak hakkının tescili yapılıncaya kadar geçici bir tedbir niteliğinde olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
3. AAÜT'nin 22 nci maddesi ve 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Dava konusu ... Mahallesi 404 ada 67 parsel sayılı taşınmazda davacı adına olan 16 numaralı bağımsız bölümün tapu kaydında yer alan şerhin, 05.06.2020 tarihli ve 10322 yevmiye numarası ile terkin edildiği anlaşılmakla konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmesi gerekirken davanın kabulüne karar verilmesi doğru değildir.
4. Tapu kaydında yer alan şerhin, 08.10.2020 tarihli ön inceleme tutanağı imzalanmadan önce 05.06.2020 tarihinde terkin edildiği anlaşıldığından karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT'nin6 ncı maddesi uyarınca bu tarife hükümleriyle belirlenen vekâlet ücretinin yarısına hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile, Mahkeme kararının hüküm fıkrasının;
a) (1) numaralı bendinin sonunda yer alan “davacının hissesi yönünden terkinine” ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine “05.06.2020 tarihli ve 10322 yevmiye numarası ile terkin edildiği anlaşılmakla konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına,” ibaresinin yazılması,
b) (5) numaralı bendinde yer alan “uyarınca 2.550,00 TL” ibaresi hükümden çıkartılarak yerine “ve 6 ncı maddesi uyarınca 1.275,00 TL” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının ilgiliye iadesine,
27.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.