"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3628 Esas, 2023/1514 Karar
KARAR : Direnme
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya kısmen uyularak kısmen direnilerek yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kararı davacı idare ve dahili davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu ... ili, ... ilçesi, ... köyü, 292 ada 27 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 07.03.2019 tarihli ve 2018/565 Esas, 2019/150 Karar ... kararıyla; davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 17.06.2021 tarihli ve 2019/2218 Esas, 2021/1481 Karar ... kararıyla; arazi niteliğindeki taşınmaza dava tarihinde geçerli olan resmi veri listesi esas alınarak, yöre koşullarına uygun münavebe ürünleri seçilmek ve sulu arazi için % 4 oranında kapitalizasyon faiz oranı ve taşınmazın konum ve özelliklerine uygun olarak objektif değer artış oranı uygulanmak suretiyle net gelir yöntemine göre değer biçilmesinde isabetsizlik görülmediği; ancak Anayasa Mahkemesi'nin 27.11.2020 tarihli Resmî Gâzete de yayınlanan 16.07.2020 tarihli ve 2018/104 Esas, 2020/39 karar ... kararı ile 2942 ... Kanun'un 7139 ... Kanun'la değişik 10 uncu maddesinin 8 inci fıkrasının dördüncü cümlesinde yer alan idarenin ... Takdir Komisyonunca tespit edilen bedelden az olması durumunda hakim tarafından tespit edilen bedel, fazla olması durumunda idarenin ... Takdir Komisyonunca tespit ettiği bedel, peşin ve nakit olarak hak sahibi adına, kalanı ise bedele ilişkin kararın kesinleşmesine kadar üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılmalı ve kesinleşen karara göre "hak sahibine verilmek üzere ibaresi ile yedinci cümlede yer alan idarenin ... Takdir Komisyonunca tespit ettiği bedelden fazla olması halinde fazla olan tutarın bloke edildiğine" ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verildiğinden tespit edilen kamulaştırma bedelinin derhal ödenmesine karar verilmesi gerektiğinden davacı idare vekilinin istinaf isteminin esastan reddi ile kamu düzeniyle sınırlı yapılan incelemede 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 355 inci maddesi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, aynı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi uyarınca düzelterek yeniden esas hakkında hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 24.10.2023 tarihli ve 2022/5381 Esas, 2022/14546 Karar ... ilâmı ile dava konusu taşınmazın sulu tarım arazisi niteliğine göre bulunduğu yörede yaygın olarak uygulanan münavebe sistemi İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden sorulup, tespit edilecek sulu tarım arazisindeki münavebe sistemine göre taşınmazın değerinin belirlenmesi gerekirken, bu husus gözetilmeden değer biçen bilirkişi kurulu raporuna göre hüküm kurulması, dava konusu taşınmazın tapu kaydında, DSİ Genel Müdürlüğü lehine mevcut 97,60 m²lik irtifak ... nedeniyle taşınmaz üzerinde meydana gelecek değer düşüklüğü oranı belirlenerek hükmedilen bedele yansıtılması gerektiğinin düşünülmemesi ve İlk derece mahkemesi kararı davalı tarafça istinaf edilmediğinden, idare lehine takdir edilen vekâlet ücretinin kaldırılmaması gerektiğinin düşünülmemesi, doğru görülmeyerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Verilen Kısmen Direnme Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamının 1 nolu bendine direnilmesine, 2 ve 3 nolu bendine uyulmasına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen direnme kararına karşı süresi içinde davacı idare ve dahili davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kapitalizasyon faiz oranı içerisinde değerlendirilen unsurların objektif değer artış oranı içinde de değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, dava konusu taşınmazın kuru tarım arazisi niteliğinde olduğunu uygulanan kapitalizasyon faiz oranının uygun olmadığını, idare lehine vekâlet ücreti verilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Dahili davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaz bedelinin düşük belirlendiğini, taşınmazın sulu tarım arazisi olduğunu hükme esas alınan bilirkişi raporunda münavebe ürürnlerinin çeşidinin az alındığını, uygulanan objektif değer artış oranının düşük olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 ... Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 6100 ... Kanun’un 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince Dairemizce yeniden yapılan incelemede; dava konusu taşınmazın sulu tarım yapılan taşınmaz olduğu, bilirkişi raporunda Fındıklı Köyü Sulama Göletilenden beslenen Münipbey Deresinin sulama için yeterli olduğu belirtilerek dava konusu yerin sulu arazi olduğunun tespiti ile münavebenin belirlendiği anlaşıldığından ve dava konusu taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değer tespit edilmesinde isabetsizlik bulunmadığından, Bölge Adliye Mahkemesince bozma ilamının 1 numaralı bendine ilişkin verilen direnme kararı yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden, bilimsel yolla değerinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
4. Bozmaya uyularak dava konusu taşınmazın tapu kaydında, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü lehine mevcut 97,60 m²lik irtifak ... nedeniyle taşınmaz üzerinde meydana gelecek değer düşüklüğü oranı belirlenerek hükmedilen bedele yansıtılarak karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
5. Buna karşın bozma ilamında İlk Derece Mahkemesi kararı davalı tarafça istinaf edilmediğinden, idare lehine takdir edilen vekâlet ücretinin kaldırılmaması gerektiğinin düşünülmemesinin doğru görülmemesine ilişkin 3 numaralı bendine uyularak karar verilmişse de gerekleri yerine getirilmemiştir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Dahili davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacı idare vekilinin Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (9) numaralı bendinin çıkartılarak yerine "Davacı idare kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 9.200,00 TL maktu vekâlet ücretinin davalılardan alınarak davacı idareye verilmesine, cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dahili davalı ...'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.