"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/773 Esas, 2022/3253 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Cizre 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/146 Esas, 2021/412 Karar
Taraflar arasında 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Şırnak ili, Güçlükonak ilçesi, ... köyü 180 ada 38, 162 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitini ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; birden fazla taşınmaz için tek dava açılmasının kabul edilemeyeceğini, uzlaşma görüşmelerinin anlaşmazlıkla sonuçlandığını, bu nedenle taşınmazın yapılacak keşif ile kamulaştırma bedelinin tespiti ile yargılama gideri ve ücreti vekâletin davacıya tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 08.11.2021 tarihli ve 2022/146 Esas, 2021/412 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, göl alanı olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlar için uygulanan % 40 objektif değer artış oranına ve %5 kapitalizasyon faiz oranına itiraz ettiklerini, 180 ada 38 parsele ilişkin bilirkişi raporunda parsel üzerinde 10,64 m²lik sulama havuzu, 121 m²lik tel örme çit ve 72 m²lik yığma taş duvarın bulunduğu tespitinden hareketle kamulaştırma bedelinin hesaplandığını, fakat DSİ Kıymet Takdir Komisyonunca yerinde yapılan incelemelerde, herhangi bir tel çit ve taş duvar tespitinin yapılmadığını, bahsi geçen sulama havuzunun araziye sulu tarım arazi niteliği kazandırması nedeniyle bedelinin hesaplamalara dâhil edilmemesi gerektiğini, 162 ada 2 parsele ilişkin bilirkişi raporunda parsel üzerinde yapı oturma alanı 157,63 m² olmak üzere toplamda 315,26 m²lik bir yapı, 76 m²lik tel örme çit ve 76 m²lik yığma taş duvarın tespitinden hareketle kamulaştırma bedelinin hesaplandığını, fakat DSİ Kıymet Takdir Komisyonunca yerinde yapılan tespitlerde sadece 132 m²lik kargir bir yapı olduğunun tespit edildiğini, ayrıca yapının eksik imalatı % 61, yıpranma payının % 6 olarak hesaplandığını, askı ilan tarihinden sonra yapıldığı açık olan bu yapıların bedel hesaplaması yapılırken bu durumların göz önünde bulundurulmasının kamulaştırma bedelinin gerçek değerini ortaya çıkaracağını, 162 ada 1 parsele ilişkin bilirkişi raporunda ise parsel üzerinde yapı oturma alanı 160,51 m² olmak üzere toplamda 321,02 m²lik bir yapı, 58 m²lik tel örme çit ve 58 m²lik yığma taş duvarın tespitinden hareketle kamulaştırma bedelinin hesaplandığı, fakat DSİ Kıymet Takdir Komisyonunca yerinde yapılan tespitlerde sadece 132 m²lik kargir bir yapı olduğunun tespit edildiğini ayrıca yapının eksik imalatı % 61 ve yıpranma payı % 6 olarak hesaplandığını ve askı ilan tarihinden sonra yapıldığı açık olan bu yapıların bedel hesaplaması yapılırken bu durumların göz önünde bulundurulmasının kamulaştırma bedelinin gerçek değerini ortaya çıkaracağını belirterek kararın lehe kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu 162 ada 1 ve 2 parsel sayılı taşınmazlar yönünden taşınmazlar üzerindeki yapıların 2009 yılında yapıldığını, 7 yaşında oldukları halde Bakanlığın cetveline göre % 10 yerine % 32 oranında yıpranma payının düşüldüğünü, ağaçların verim çağında olduğunu ve sayısı göz önünde bulundurulduğunda kapama kayısı bahçesi olarak değerlendirilmesi gerektiğini, ağaç bedellerinden enkaz bedellerinin düşülmesinin hatalı olduğunu, ... köyünün Dicle Nehri yakınında olması nedeniyle yılda çift ürün alınabildiğinin daha önce kabul edildiğini, kapama bahçeler için 62 TL/m² üzerinden hesaplama yapıldığını, ancak dava konusu taşınmaz için tespit edilen birim fiyatın düşük olduğunu ileri sürerek kararı istinaf etmiştir.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin kararı ile dava konusu taşınmazların sulu tarım arazisi niteliğinde olduğu, arazi yapısına uygun olarak buğday, buğday samanı, karpuz münavebesi alınarak ve sulu tarım arazisi olması nedeni ile Yargıtay içtihatlarına uygun olarak kapitalizasyon faiz oranının % 5 olarak uygulanması suretiyle ve davaya konu taşınmazların konumu ve nitelikleri dikkate alınarak % 40 objektif artış da uygulanarak olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri ile değerinin tespit edilmesi doğru olduğundan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin bir numaralı alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdükleri sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 ... maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 ... maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Tarım arazisi niteliğindeki Şırnak ili, Güçlükonak ilçesi, ... köyü, 162 ada 1, 2 ve 180 ada 38 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 ... maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.