"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/114 Esas, 2023/1142 Karar
DAVA TARİHİ: 13.11.2017
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: İstanbul 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/133 Esas, 2021/221 Karar
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 23 üncü maddesine dayanan taşınmazların geri alımı ile tapusunun iptali ve davacı adına tescili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ... tarafından kendi adına asaleten, diğer davacılara vekâleten istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ... tarafından kendi adına asaleten, diğer davacılara vekâleten temyiz edilmekle; kesinlik, süre temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacılar vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 14.05.2024 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacılar vekili Avukat ... gelmiş, davalı idare vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle...Mahallesi 1130 ada 38 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedeline ilişkin davasının 22.12.2011 tarihinde kesinleştiğini, kamulaştırılmış taşınmazda kamulaştırmaya uygun herhangi bir işlem tesis edilmediğini belirterek taşınmazın davacılara geri verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın hukuki koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... kendi adına asaleten, diğer davacılara vekâleten istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı ... kendi adına asaleten, diğer davacılara vekâleten verdiği istinaf dilekçesinde özetle; 14.01.1986 tarihinde kamulaştırılmasına karar verilen taşınmazla ilgili kamulaştırma amacıyla herhangi bir işlem yapılmadığını, taşınmazın kamulaştırma kararı sonrasında korunması gereken eski eser kapsamına alındığını ve Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından ilan edilen sit alanı içinde kaldığını, idarenin 37 yılda porjesini hayata geçiremediğini, idarenin kamulaştırma kararının sakat olduğunu, kamulaştırma kararının Mahkemece verilen ret kararının usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik bulunmadığı belirtilerek istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... kendi adına asaleten, diğer davacılara vekâleten temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı ... kendi adına asaleten, diğer davacılara vekâleten verdiği temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki amacına uygun kullanılmayan kamulaştırılan taşınmazın iadesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 23 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 2942 sayılı Kanun'un 23 üncü maddesi uyarınca; kamulaştırılan taşınmazın geri alınabilmesi için kamulaştırma bedelinin kesinleşme tarihinden itibaren 5 yıl içinde kamulaştırmayı yapan idarece kamulaştırma ve devir amacına uygun hiçbir işlem ve tesisat yapılmamış olması ve kamu amacına yönelik hiçbir ihtiyaca tahsis edilmeyerek taşınmaz malın olduğu gibi bırakılması gerekir. Geri alma hakkının doğmasından itibaren 1 yıl içinde kullanılmayan hak düşer. Aynı amacın gerçekleşmesi için birden fazla taşınmaz birlikte kamulaştırıldığı takdirde bu taşınmazın durumunun bir bütün oluşturduğu kabul edilerek geri alma hakkının doğumu taşınmazların tümüne göre belirlenir.
3. Dava konusu taşınmazın da dahil olduğu alanda kamulaştırma yapılması için 25.02.1986 tarihinde davalı idarece encümen kararı alındığı, dava konusu taşınmazın bedelinin belirlenmesi hakkında davacılar murisi... tarafından Beyoğlu 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1987/127 Esas, 1988/345 Karar sayılı dosyası ile kamulaştırma bedelinin arttırılması davasının 22.12.2011 tarihinde kesinleştiği, İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 04.12.1991 tarihli ve 3227 sayılı kararı ile dava konusunda taşınmazın da dahil olduğu alanın koruma altına alınmasına karar verildiği, İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunun 05.02.1992 tarihli ve 3418 sayılı kararı ile de dava konusu taşınmazın bulunduğu alan sit alanı ilan edildiği, bununla birlikte 23.01.2018 tarihinde ... Emlak Yönetimi Daire Başkanlığı Kamulaştırma Müdürlüğü tarafından dosyaya sunulan belgeden parsel bazında yapılan plan iptalleri nedeniyle proje bütünü için taşınmazların tahsis işlemlerinin geciktiği şeklinde beyanda bulunulduğu, halen taşınmazların tapu kayıtlarının davalı idarenin mülkiyetinde bulunduğu ve kamulaştırma amacı dışında tasarrufta bulunulmadığı, kamulaştırma projesine dahil son parsel olan 1121 ada 11 parselin 1/2 hissesinin 29.07.2019 tarihinde kamulaştırma nedeniyle davalı idare adına tesciline karar verildiği değerlendirildiğinde, 2942 sayılı Kanun'un 23 üncü maddesi gereği aynı amacın gerçekleşmesi için birden fazla taşınmaz mal birlikte kamulaştırıldığı takdirde bu taşınmaz malların durumunun bir bütün oluşturduğu kabul edilerek değerlendirme yapılması gerektiğinden dava konusu taşınmazda kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir işlem yapılmadığından söz edilemeyecektir.
4. Dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre, 2942 sayılı Kanun'un 23 üncü maddesinde belirlenen koşulların oluşmadığı anlaşılmıştır.
5. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı ...'in kendi adına asaleten, diğer davacılara vekâleten ileri sürdüğü tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacılardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.