"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1257 Esas, 2023/1297 Karar
DAVA TARİHİ: 25.03.2019
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Kocaeli 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/85 Esas, 2023/31 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın ... Organize Sanayi Bölgesi adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili, davalılardan..., ...vd. ve ... vd. vekillerince istinaf edilmesi üzerine; Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare, davalı ... vd. ve davalı ... vd. vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare, davalı ... vd. ve davalı ... vd. vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davacı idare ve davalı ... vd. vekillerince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 14.05.2024 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü yetki belgesine istinaden davacı idare vekili Avukat ...gelmiş, davalılar vekilleri ve davalı asıllar duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ... Mahallesi 2861 parsel (yeni ...... 7120 ada 69 parsel) sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın ... Organize Sanayi Bölgesi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... Bant ve Karton Mukavva Kağıt Sanayi A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında değerlendirilmesi gerektiğini, taşınmazın yakın çevresinde sanayi ve depolama tesisleri ile çevrili olduğunu, Hyundai, Posco Assan, İzaydaş, Yıldız Entegre, TEM Otoyoluna yakın olduğunu,...Belediye Sınırları içerisinde kaldığını, kamu ve belediye hizmetlerinden yararlandığını, müvekkili firmanın hissesinin bulunduğu yine aynı mahaldeki taşınmazın birim fiyatının 2014 yılında 303,00 TL olduğunu ve aradan 5 yıl geçtiğini, bedel tespitinde bu hususun dikkate alınmasını talep etmiştir. (Adı geçen davalı şirket yargılama devam ederken davacı idare ile uzlaşarak payını davacı idareye devretmiştir.)
2. Davalı ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın sanayi arsası olduğunu, fabrikaların çok yakınında olup, davacı idarenin teklif ettiği değerin çok düşük olduğunu, taşınmazın metrekaresinin 750,00 TL'nin üzerinde bir değerde olduğunu, taşınmazın üzerinde değerli ağaçların, yapıların ve diğer eklentilerin bulunduğunu ve bunların hiçbirinin tespitinin yapılmadığını belirterek davanın reddine, kabul kararı verilecekse taşınmazın değerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafın metrekare fiyatı olarak 150,00 TL teklifte bulunduğunu ve bu değerin taşınmazın gerçek değerinin çok altında olduğunu, taşınmazın Organize Sanayi Bölgesinde (OSB) bulunduğunu, taşınmaza çok yakın bölgede Karayolları Genel Müdürlüğünün açtığı 2019/32 Esas sayılı dosyada metrekare fiyatının 461,48 TL olarak tespit edildiğini, davacının taşınmaz üzerinde bulunan mal varlıklarını görmezden geldiğini belirterek tespit yapılırken bu hususların değerlendirilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile ... Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalı ... vd. ve davalı ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporlarına itirazlarının değerlendirilmediğini, denetime elverişli olmayan bilirkişi kök ve ek raporları üzerinden karar verildiğini, emsal taşınmazın dava konusu taşınmaza emsal olamayacak kriterlerde olduğunu, aynı emsal incelenmesine rağmen dava konusu taşınmaza kaldırma kararı öncesi ve sonrası farklı metrekare birim fiyatı belirlenmesinin çelişkili olduğunu, dava konusu taşınmaza fahiş bedel hesaplandığını, raporda mukayese kriterleri tablosundaki oranlamanın tamamının hatalı ve çelişkili olduğunu, dava konusu taşınmazın etrafındaki hizmetlerin tamamının kamulaştırma yoluyla oluştuğunu bu nedenle bunların sebep olacağı değer artışının dikkate alınamayacağını ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunun eksik inceleme sonucunda oluşturulduğunu, dava konusu taşınmazın değerli konumda olduğunu, emsal seçiminin hatalı olduğunu, hükümde kamulaştırma bedelinin davacı tarafça ödenmesi yönünde ibare yazılmamasının infazda tereddüt oluşturacağını, bölgede uygun emsal satışı bulmanın zor olduğunu ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; alınan bilirkişi raporlarının eksik inceleme sonucunda oluşturulduğunu, dava konusu taşınmazın vasfının tarla olarak belirlenmesinin hatalı olduğunu, arsa olarak alınması gereken taşınmazın bedelinin daha düşük belirlenmesi için tarla olarak alındığını, taşınmazın değerli konumda bulunduğunu, muhdesat ve ağaç bedellerinin düşük olduğunu, bilirkişi raporunun bilimsellikten uzak olduğunu, rapora karşı yaptıkları itirazların değerlendirilmediğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin doğru olduğunu, idare ile uzlaşan davalı payını düşerek ve İlk Derece Mahkemesinin ilk kararını istinaf etmeyen davalılar payını ilk karara göre hesaplayan bilirkişi heyet raporunun karar vermeye yeterli ve elverişli olduğu, belirlenen bedelin aynı bölgeden gelen dava dosyalardaki birim değerleri ile uyumlu olduğu belirterek istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalı ... vd. ve davalı ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş, dava konusu taşınmazın etrafındaki tüm hizmetlerin kamulaştırma nedeniyle oluştuğunu, değer tespitinde dikkate alınamayacağını, denetimden geçen dosyalara göre yüksek bedel belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
3. Davalı ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki ... Mahallesi 2861 parsel (yeni ...... 7120 ada 69 parsel) sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerinde bulunan yapılara aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek; ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumlarına göre değer biçilmesi yerindedir.
3. Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda somut emsal kabul edilen satış, aynı kamulaştırma kapsamında kalan ve dava konusu taşınmaza komşu, benzer özellikteki Dairemiz denetiminden geçen dosyalarda da kullanılmış olup, tespit edilen metrekare birim fiyatı denetimden geçen dosyalar ile uyumludur.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare, davalı ... vd. ve davalı ... vd. vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare, davalı ... vd. ve davalı ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.