"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/528 Esas, 2023/1255 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Kocaeli 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/86 Esas, 2022/375 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın... Organize Sanayi Bölgesi adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle;... Mahallesi 2769 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın... Organize Sanayi Bölgesi adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamışlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile... Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin kaldırma kararı uyarınca somut emsalin dava konusu taşınmaza uygun olmadığı belirtilmesine rağmen bilirkişi raporlarında yine aynı emsalin alındığını, kaldırma kararında yalnızca muhdesat bedelleri ile aidiyetin tespiti yönünden yeniden inceleme yapılması belirtilmiş, kamulaştırma birim değerinin düşük olduğuna dair bir hüküm bulunmamış olduğu halde kamulaştırma birim fiyatının yükseltildiğini, itiraza konu bilirkişi raporunda belirlenen kamulaştırma bedelinin fahiş olduğunu, önceki raporlardan ne sebeple ayrıldıklarına ve yüksek bir bedel belirlemiş olduklarına ilişkin hiçbir bilimsel veri veya gerekçe öne sürmediklerini, aynı bölgede ve aynı ya da yakın değerlendirme tarihli, dava konusu taşınmaza komşu olan parsellerde alınan bilirkişi raporlarında çok daha düşük bedeller tespit edildiğini, bilirkişi raporunda dava konusu taşınmaz ile somut emsal taşınmazın emlak vergi değerinde fahiş bir şekilde oransızlık bulunduğundan bilirkişilerce emsal karşılaştırması suretiyle biçilen değerin geçerli olmadığını, dava konusu taşınmazın etrafındaki tüm hizmetlerin kamulaştırma yoluyla oluştuğunu, dolayısıyla bunların sebep olacağı değer artışının dikkate alınamayacağını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişilerin söz konusu taşınmazı somut emsal olarak alarak müvekkillerin arazisine eksik değer koyduklarını, kişilerin bireysel taşınmaz alımlarında belediye rayiç fiyatlarını gösterdiklerini, yani gerçek değerleri göstermediklerini, bu nedenle bireylerin yaptığı alımların emsal olarak alınmalarının hatalı sonuç vereceğini, arazi üzerinde bulunan bina ve eklentilerini kendi kayıtlarında yok kabul ederek hesaplanmadığını, arazinin imar durumu organize sanayi bölgesi olmasına rağmen arazinin tarla olarak değerlendirilmesinin müvekkilleri çok büyük bir zarara uğrattığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapılarla ilgili Dairemiz kaldırma kararında tarafların itirazları değerlendirilerek ayrıca keşif tutanağında açık gözlem de yapılarak değerlerinin belirlenmesi gerektiği vurgulanmış, bu doğrultuda yapılan keşifte önceki kararla uyumlu şekilde yapıların metruk vaziyette olduğu yönünde gözlem yapılmış, bilirkişilerce de ekonomik değerlerinin bulunmadığı kanaati belirtilmiş, dolayısıyla somut olaya uygun şekilde yapılan değerlendirmede isabetsizlik görülmediği, arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinin doğru olduğunu, bilirkişi heyet raporunun karar vermeye yeterli ve elverişli olduğu, belirlenen bedelin aynı bölgeden gelen dava dosyalardaki birim değerler ile uyumlu olduğu belirterek istinaf istemlerinin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda somut emsal kabul edilen satış, aynı kamulaştırma kapsamında kalan ve dava konusu taşınmaza komşu, benzer özellikteki Dairemiz denetiminden geçen dosyalarda da kullanılmış olup, tespit edilen metrekare birim fiyatı denetimden geçen dosyalar ile uyumludur.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.