"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2119 Esas, 2023/2216 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/140 Esas, 2023/65 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurularınesastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince 11.10.2023 ve 31.10.2023 tarihli ek kararları ile tarafların temyiz dilekçelerinin ayrı ayrı miktardan reddine karar verilmiştir.
Ek karar taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
Dosya içeriğine göre Bölge Adliye Mahkemesince dava miktarı dikkate alınarak temyiz dilekçesinin miktardan reddine karar verilmiş ise de 15.04.2022 tarihli ve 31810 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 24.02.2022 tarihli ve 2021/34 Esas, 2022/21 Karar sayılı kararı ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 341 inci maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesinin "kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkin davalar" yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verildiği gözetildiğinde; temyiz yoluna başvurulabilen kararları düzenleyen 6100 sayılı Kanun'un 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi için de aynı hususun uygulanması gerektiğinden 6100 sayılı Kanun'un 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen miktar itibarıyla kesinlik sınırına bakılmaksızın temyizinin olanaklı bulunduğu kabul edilmelidir.
Bu durumda temyiz dilekçesinin miktardan reddine ilişkin ek kararların hatalı olduğu anlaşılmakla; 11.10.2023 ve 31.10.2023 tarihli ek kararların ortadan kaldırılması gerekir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle, ek kararların kaldırılmasına karar verildikten sonra; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Tokat ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 9 ada, 5 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin dava konusu taşınmazın tapu kaydını ve değerleme raporunu esas alarak “tarla vasfında” kabul ederek değerleme yapmış olduğunu, oysa dava konusu yerin 2. Etap TOKİ konutlarına takribi 400- 500 metre mesafede olup fiilen “arsa” olarak satılan yerlerden olduğunu, fiili durum ile kaydi durum arasında açık çelişki olduğunu, davacı kurum lehine olan kaydi durumu esas alıp fiili durumu göz ardı ederek müvekkilinin mağduriyetine yol açmakta olduğunu, dosyaya gelen ... Belediye Başkanlığının cevabi yazısında da görüleceği üzere “taşınmazın olduğu bölgede belediyemizin halen devam etmekte olan imar çalışması mevcuttur” ifadesinden de açıkça anlaşılacağı üzere yakın gelecekte bu taşınmazın bulunduğu yerin imara açılacağını ve arsa vasfını kazanacağını bu nedenle kamulaştırma işleminin metrekare birim fiyatının 1.000.00 TL üzerinden yapılmasına karar verilmesini, yargılama gideri ve ücreti vekâletin yasal düzenleme gereği davacı taraf üzerine yükletilmesine karar verilmesini talep ettiği görülmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, dava konusu taşınmazın tamamının tapu kaydının iptali ile davacı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas rapordaki verilerin hatalı olduğunu, emsalin hatalı emsal olduğunu, taşınmazın değerinin yüksek belirlendiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın bedelinin düşük belirlendiğini, bilirkişi raporundaki değerlerin piyasa değerinin altında kaldığını ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi gereğince kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre davaya konu yerin değerinin belirlenmesine mahallinde yapılan keşfe iştirak eden bilirkişi kurulunca iade sonrası tanzim edilen 12.09.2022 tarihli raporda resen emsal olarak seçilen ... Mahallesi 38 ada 8 parselde kayıtlı taşınmazın davaya konu taşınmazla meskun mahal özellikleri, bulundukları bölgelerdeki yapılaşma, coğrafi vb. gibi özelliklerinin benzerlik göstermesi nedeniyle emsal taşınmaz olarak belirlenmesine, yine emsal taşınmaz ile davaya konu taşınmazın birbirine göre üstün-üstün olmayan yönlerinin mukayese edilip buna göre davaya konu taşınmazın m² değerinin belirlenmesi ile bu esasları dikkate alarak Bölge Adliye Mahkemesi iade kararı sonrası hazırlanan ve yine İlk Derece Mahkemesince itibar edilen 12.09.2022 tarihli bilirkişi kurulu raporu ile aynı heyetin 27.01.2023 tarihli ek raporuna itibar edilerek belirlenen kamulaştırma bedelinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığından taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; Bölge Adliye Mahkemesi kararı kesin denilmişse de Anayasa Mahkemesi kararıyla Bedel Tespit Tescil davalarının kesinlikten reddedilemeyeceğini, ilk İstinaf Mahkemesi kararının taraflarına tebliğ edilmediğini, sadece ek kararın tebliğ edildiğini, kararın tebliği yazılı olarak istenmesine rağmen bu konuda hem İlk Derece hem de istinaf Mahkemesince herhangi bir işlem yapılmadığını, İlk Derece Mahkemesinin gerekçeli kararın 6 nolu maddesinin icrasının mümkün olmadığını, söz konusu maddenin düzeltilmesi gerektiğini, iadesine hükmedilen kamulaştırma bedelinin bankaya depo edilme tarihi yahut ilk karar tarihi olan 12.07.2021'den itibaren işleyecek faizi ve varsa nemalarıyla birlikte iadesi gerektiğini, emsal taşınmazın dava konusu taşınmazdan daha değerli olduğunu, bilirkişi heyetince birbiri ile çelişkili birim bedellerin tespit edildiğini ve çelişkinin giderilmediğini ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; kesinlikten ret kararı verilemeyeceğini, taşınmazın arsa vasfının doğru olduğunu; ancak taşınmazın değerinin gerçek değerinin altında hesaplandığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Tokat ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 9 ada 5 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca net emsal karşılaştırması yapılarak değerinin tespit edilmesi ve tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Bölge Adliye Mahkemesince verilen 11.10.2023 ve 31.10.2023 tarihli ek kararların ORTADAN KALDIRILMASINA,
2.Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalıdan 427,80 TL peşin harç ve 2.107,80 TL temyize başvurma harcı alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.