"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ...Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1714 Esas, 2023/2077 Karar
DAVA TARİHİ : 04.09.2018
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: ...4. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/47 Esas, 2022/375 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ...ili, ...ilçesi, ...(...) Mahallesi 5118 ve 5119 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazların müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma işlemine karşı ...6. İdare Mahkemesinde yürütmenin durdurulması istemli dava açtıklarını, bu davanın bekletici mesele yapılmasını, kamulaştırmadan arta kalan kısımların ayrı ayrı veya tevhit ile yapılaşmaya elverişli olup olmadığının araştırılarak elverişli olmamaları halinde bu kısımların değerine, elverişli olmaları halinde ise bu kısımlar için değer azalışı bedeline hükmedilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmazlar için kıymet takdir komisyonu raporunda belirlenen bedelin düşük olduğunu, taşınmazlar üzerindeki yapı ve ağaç bedellerinin piyasa rayiç değerlerine uygun olarak belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırmadan arta kalan kısımların konut alanında kaldığını, yapılacak tevhit işlemi ile yapılaşma hakkına sahip olacağını, bu nedenle değer azalışı uygulanmaması gerektiğini, aksine bulvara cepheli konumda olacağından dolayı değer artışı oluşacağını, emsal karşılaştırmasının kanunun aradığı şartlara uygun olarak yapılmadığını, dava konusu taşınmazlar için belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; ilk kararla üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılan bedelin neması ile birlikte ödenmesine dair hüküm kurulmaması nedeniyle tespit edilen bedele hak sahiplerinin parayı çekebildiği tarihe kadar faiz uygulanması gerekirken karar tarihine kadar yasal faize hükmedilmesinin hatalı olduğunu, ilk karar Bölge Adliye Mahkemesinin kararı ile kaldırıldığından faiz alacağının yeni hükümde açıkça gösterilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyada bulunan ...Büyükşehir Belediye Başkanlığının yazılarına göre 1/1.000 ölçekli uygulama imar planında kaldığı belirlenen dava konusu taşınmazların arsa vasfında sayılmasının doğru olduğu, yakın tarihli satışa konu olması ve nitelik itibarıyla dava konusu taşınmazlara yakın özelliklerde olmasından bahisle ...(...) Mahallesi 5559 parsel sayılı taşınmazın 13.04.2016 tarihli satışının emsal olarak alındığı, dava konusu taşınmazlar ile emsal taşınmaz imar parseli olduğundan düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmamasının doğru olduğu, dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın emlak vergisine esas rayiç değerleri ile bilirkişi raporunda yapılan değerlendirme arasında mübayenet bulunmadığı, emsal ile aynı değerde olduğu kabul edilen dava konusu taşınmazın metrekare birim fiyatının davanın açıldığı tarih itibarıyla 3.382,00 TL/m² olarak tespit edildiğini, bilirkişi heyetinin 2942 sayılı Kanun'un 15 inci maddesindeki usul ve esaslara göre tayin edilip keşif yapılmasında, taşınmazların arsa olarak kabul edilmesinde, dava konusu taşınmazların zeminine emsal esasına göre değer biçilmesinde, ...Belediye Başkanlığınca dosyaya sunulan 30.03.2022 tarihli cevabi yazı gereğince kamulaştırmadan arta kalan kısımlar açısından değer düşüklüğü bedeli hesaplanmasında, taşınmaz üzerinde bulunan yapı ve ağaç bedellerinin tespit edilerek kamulaştırma bedeline eklenmesinde, buna göre adil ve hakkaniyete uygun bir kamulaştırma bedeli tespitinde, kamulaştırma bedelinin derhal ödenmesine ve dört ay içerisinde sonuçlandırılmayan davada yasal faiz işletilmesine karar verilmesinde isabetsizlik görülmediği gerekçesi ile taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Arsa niteliğindeki ...ili, ...ilçesi, ...(...) Mahallesi 5118 ve 5119 parsel sayılı taşınmazların zeminine 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesi yöntem itibarıyla doğru olduğu gibi üzerindeki yapılara ise aynı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek; ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumlarına göre değer biçilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
3. Buna karşın; aynı kamulaştırma kapsamında dava konusu taşınmaza 60 metre mesafede yer alan 5862 parsel sayılı taşınmaz için ...5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/467 Esas, 2019/355 Karar sayılı dosyasında aynı değerlendirme tarihi itibarıyla 2.330,00 TL/m² değer biçildiği, yine aynı kamulaştırma kapsamında dava konusu taşınmaza 65 metre mesafede yer alan 3453 parsel sayılı taşınmaz için ...14. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/175 Esas, 2022/79 Karar sayılı dosyasında aynı değerlendirme tarihi itibarıyla 2.368,00 TL/m² değer biçildiği ve bu parsellere ilişkin kararların Dairemiz denetiminden geçerek onandığı dikkate alındığında, dava konusu taşınmaz için aynı değerlendirme tarihi itibarıyla 3.382,00 TL/m² değer biçilmesi suretiyle yakın konumda bulunan parsellere ilişkin bedellerden ayrılma nedenleri konusunda bilirkişi heyetinden ek rapor alınıp, sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulüne temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.