"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1570 Esas, 2023/1890 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ:... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/472 Esas, 2022/29 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ...Mahallesi 121 ada 73 ve 118 ada 5 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın açılma sebebinin davacı kurum olduğunu, kurum ile yapılan görüşmelerde kurumun anlaşmaya yanaşmadığını, kurumun taşınmazların metrekaresine ve ağaçlara verdiği fiyatın çok düşük olduğunu, yaşları değişen 9.000 adet sedir ağacı bulunduğunu, kamulaştırma bedeline sedir ağaçlarının dahil edilmesi gerektiğini, yine davalı müvekkiline ait kısımda kamulaştırma yapılan 118 ada 5 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırmadan sonra kalan kısmının 549,51 metrekare olduğunu, bu kullanılamayacak kısmın da bilirkişi raporlarında dikkate alınmasını talep ettiklerini, açıklanan nedenlerle Mahkemece gerekli araştırmanın yapılarak taşınmazların gerçek değerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne dava konusu taşınmazların tapu kaydının iptali ile davacı kurum adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; belirlenen kamulaştırma bedelinin çok yüksek olduğunu, objektif değer artışı uygulanmasının ve üretim masraflarının düşük hesaplanmasının hatalı olduğunu, ağaç enkazları davalıya verileceğinden bedeline hükmedilmesinin doğru olmadığını, 118 ada 5 parsel sayılı taşınmazın kalan kısmında değer azalışı hesaplanmasının yerinde olmadığını belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazların kuru tarım arazisi niteliğinde olduğu, taşınmazlara gelir metoduna göre değer biçilmesinin yöntem olarak doğru olduğu; dava tarihi itibarıyla... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün 2020 yılı resmî verilerinin esas alınması ve üretim masraflarının brüt gelirin % 50'sini geçmesi halinde ekonomik tarım yapılamayacağı kabul edilerek üretim masraflarının brüt gelirin 1/3'ü oranında hesaplanmasının uygun bulunduğu, ağaç enkazlarının davalıya bırakıldığı ispatlanmadığından davacı idare vekilinin bu yöndeki itirazının yerinde görülmediği, taşınmazların köy yoluna cepheli olması ve bilirkişi raporunda belirlenen diğer özellikleri dikkate alındığında objektif değer artışı uygulanmasında ve dava konusu 118 ada 5 parselin kamulaştırmadan arta kalan kısmında taşınmazın yüzölçümü ve geometrik şeklindeki değişim nedeniyle %50 oranında değer azalışı oluştuğunun kabul edilmesinde isabetsizlik bulunmadığı; ancak 121 ada 73 parsel yönünden hükme esas alınan 16.09.2021 tarihli ek raporda ağaç bedelleri yönünden yapılan inceleme sonucunda zemin bedeli olarak Mahkemece kabul edilen 02.02.2021 tarihli ek raporda belirlenen miktar yerine hata sonucu... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün 2019 yılı verilerinin esas alındığı asıl raporda belirlenen miktarın esas alınması sonucu 1382,11 TL fazla bedele hükmedildiği belirlendiğinden; davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kuru tarım arazisi niteliğindeki ...Mahallesi 121 ada 73 parsel ve 118 ada 5 parsel sayılı taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değerinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda 2020 yılı... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin uygulanması, dava konusu taşınmazların belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre belirlenen kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı uygun görülmüştür.
4. Dava konusu 118 ada 5 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan kısmının yüzölçümü, geometrik şekli ve kullanım durumu dikkate alındığında uygulanan değer azalışı oranının makul olduğu sonucuna varılmıştır.
5. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.