"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/249 Esas, 2023/486 Karar (Birleşen İstanbul Anadolu 3.
Asliye Hukuk Mahkemesi 2020/184 Esas sayılı dosyası, İstanbul
Anadolu 26. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/458 Esas,
İstanbul Anadolu 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2023/36 Esas sayılı dava dosyaları)
ASIL VE BİRLEŞTİRİLEN
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına takdir edilen karşılığın artırılması istemine ilişkin asıl dava ile ilk davada saklı tutulan bölümün tahsili istemine ilişkin açılan birleştirilen davalarda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacılar vekili asıl dosyaya ilişkin dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin... Mahallesi 1120 ada, 8 parsel sayılı taşınmazda hissedar iken belediye tarafından taşınmaza imar uygulaması yapıldığını, davacıların hisselerinin bedele dönüştürüldüğünü, müvekkillerine ait taşınmazlarda bedele dönüştürülen paylar için tespit ve takdir edilen değerin düşük olduğunu, belediyenin takdir ettiği bedelin rayiç bedel oranında tespiti ve müvekkiline ödenmesini talep ve dava etmiştir.
2. Birleştirilen İstanbul Anadolu 26. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/458 Esas sayılı dosyasının dava dilekçesinde özetle; davacı vekili aynı hususları tekrar ederek dosyamızda verilen 2014/417 Esas sayılı kararın bozulduğunu, bozma sonrası ıslah yasağı olduğunu, bilirkişi raporunda alacağın daha yüksek tespit edildiğini, açılan davanın ek dava olduğunu beyan ederek 4.105,00 TL'nin tahsilini talep ve dava etmiştir.
3. Birleştirilen İstanbul Anadolu 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/184 Esas sayılı dosyasının dava dilekçesinde özetle; davacı vekili aynı hususları tekrar ederek dosyamızda verilen 2014/417 Esas sayılı kararın bozulduğunu, bozma sonrası ıslah yasağı olduğunu, bilirkişi raporunda alacağın daha yüksek tespit edildiğini, açılan davanın ek dava olduğunu beyan ederek 10.180,00 TL'nin tahsilini talep ve dava etmiştir.
4. Birleştirilen İstanbul Anadolu 11. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2023/36 Esas sayılı dosyasının dava dilekçesinde özetle; davacı vekili aynı hususları tekrar ederek dosyamızda verilen 2014/417 Esas sayılı kararın bozulduğunu, bozma sonrası ıslah yasağı olduğunu, bilirkişi raporunda alacağın daha yüksek tespit edildiğini, açılan davanın ek dava olduğunu beyan ederek 146.705,00 TL'nin tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın idari yargıda görülmesi gerektiğini, davacının talep ettiği farka ilişkin bedelin kendisine daha önce bildirildiğini, davanın haksız ve mesnetsiz açılmış olduğunu, usul görev ve esas yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 17.02.2016 tarihli ve 2014/417 Esas 2016/31 Karar sayılı ilamı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2942 sayılı Kanun) eklenen geçici 12 nci maddesi ile "24.02.1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılan imar uygulamalarından doğan idarelerin taraf olduğu her türlü alacak ve bedel artırım davalarında taşınmazın değeri;uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosu esas alınmak suretiyle dava tarihi itibariyle güncellenir ve ortaya çıkan gerçek bedel hak sahibine ödenir" hükmü getirilmiştir. Bu durumda; yukarıda açıklanan hususta rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin 05.07.2023 tarihli ve 2019/249 Esas, 2023/486 Karar sayılı ilamı ile asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; bedelin fahiş olduğunu, bilirkişi raporunun uygun olmadığını ileri sürerek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, imar uygulaması sırasında bedele dönüştürülen davacı payına idarece takdir edilen karşılığın arttırılması istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 17/son maddesi.
3. 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a (2942 sayılı Kanun) eklenen geçici 12 nci maddesi.
4. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki ...Mahallesi 1120 ada 8 parsel sayılı taşınmaza, Dairemiz denetiminden geçen dosyalarda belirlenen metrekare birim fiyatları da gözetilerek 6745 sayılı Kanun'un 35 inci maddesi ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen geçici 12 nci maddesi uyarınca uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınıp, emsal karşılaştırması sonucu tespit edilen bedelin, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosuna göre dava tarihine güncellenmesi suretiyle değer biçilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmış olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
30.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.