"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2063 Esas, 2023/1735 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Bursa 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/223 Esas, 2021/240 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsiline ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idareler vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idareler vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Dosya içeriğine göre hüküm altına alınan ve temyize konu edilen toplam miktar asıl davada davalı ... yönünden 84.602.00 TL olup, Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 238.730.00 TL’nin altında kalmaktadır.
Bu nedenle; davalı ... vekilinin asıl dosyaya ilişkin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Birleştirilen dosya davalısı ... vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacılar vekili asıl ve birleştirilen dosyaya ilişkin dava dilekçesinde özetle; davacıların ...Mahallesi, 3446 ada, 4 parseldeki taşınmazın hisse sahibi olduklarını, davalı idare tarafından fiilen asfalt yol, stabilize yol yapılarak el atıldığını, taşınmazın kamu hizmetine tahsis amacı ile kullanıldığını, el atınlan kısmın dışında kalabilecek ve fiilen kullanımı mümkün olmayacak bir kısım mevcut ise plan ve proje bütünlüğü içinde bu kısmın da bedel karşılığında davalı idareye bırakılmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Asıl davanın davalısı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle dava konusu taşınmaza yönelik husumet itirazlarının olduğunu, dava konusu taşınmazda müvekkilleri Belediye tarafından hiçbir imalatın yapılmadığını, fiili olarak müdahale edilmediğini, ayrıca görevsizlik itirazının da bulunduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
2. Birleştirilen davanın davalısı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın Bursa Büyükşehir Belediyesi sorumluluğundaki ana arterler arasında olmadığını, taşınmaza herhangi bir fiili el atma durumunun bulunmadığını, el atılan kısmın dışında kalabilecek ve fiilen kullanımı mümkün olmayacak bir kısımın mevcut olması durumunda bu kısmın bedeli karşılığında müvekkili idareye bırakılmasının hukuki dayanağı bulunmadığını, husumet ve görev yönünden davanın reddine karar verilmesini beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Asıl davanın davalısı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili belediyenin dava konusu taşınmaza herhangi bir müdahalesi bulunmadığını, husumetin müvekkili belediyeye yönlendirilmesinin mümkün olmadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Birleştirilen davanın davalısı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; kararın usul ve kanunlara aykırı olarak tesis edildiğini, bilirkişi raporunun gerçeği yansıtmadığını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza mahallinde yapılan keşif sonucu emsal karşılaştırması yapılarak değer biçen, usul ve kanuna uygun olarak düzenlenen bilirkişi raporuna göre hukuki ve fiili el atılan bölümler yönünden proje bütünlüğü gözetilerek belirlenen el atma bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı belirtilerek davalı idareler vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Asıl davanın davalısı ... vekili temyiz dilekçesinde ; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmek suretiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
2. Birleştirilen davanın davalısı ... vekili temyiz dilekçesinde ;istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmek suretiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ( 6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir; “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmişahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Yapılan incelemede; dava konusu taşınmazın tümü için davacılar hisselerine isabet eden toplam bedelin, 26.11.2020 tarihli hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda 2.364.812,00 TL olarak hesaplandığı, bu bedelin 84.602,00 TL’sinden davalı ... Başkanlığının, kalan 2.280.210,00 TL'den ise davalı ... Başkanlığının sorumlu tutulduğu, davacılar vekilince 7.05.2021 tarihli ıslah dilekçesi ile de asıl ve birleştirilen dosya için dava dilekçelerinde belirtilen bedelin toplam 2.364.812, 00 TL bedele ıslah edildiği anlaşıldığından Mahkemece 2.280.210, 00 TL bedelin Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığından tahsili gerekirken, hüküm fıkrasında 2.364.812.00 TL'nin Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığından, alınmasına karar verilerek talep aşılmak suretiyle toplamda 2.449.414, 00 TL bedele hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Asıl Dosyaya İlişkin Davalı ... Vekilinin Temyizi Yönünden;
Davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
B. Birleştirilen Dosyaya İlişkin Davalı ... Vekilinin Temyizi Yönünden;
1. Davalı ... vekilinin temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesinin kararının BOZULMASINA,
Davalılardan peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.