"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2824 Esas, 2022/3357 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ordu 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/381 Esas, 2022/243 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Ordu ili, Altınordu ilçesi, ... Mahallesi 102 ada 5 parsel sayılı taşınmaza yol yapımı suretiyle fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; faizin başlangıç tarihinin dava tarihi olması gerektiğini, acele el koyma dosyasında ödenen bedellerin düşülmesi gerektiğini ileri sürerek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, belirlenen kamulaştırmasız el atma tazminatından acele el koyma dosyalarında ödenen bedeller düşülmek suretiyle bakiye kısmın davalı taraftan tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; fen bilirkişi raporunda kamulaştırma yapılan alandan bahsedildiğini, oysaki davanın kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin olduğunu, emsal taşınmaza mesafeleri aynı olan 105 ada 3 parsel sayılı taşınmaza 260,00 TL değer biçildiğini, bu değerin dava tarihine endekslendiğinde 284,08 TL’ye ulaşıldığını, emsal kıyaslamasının doğru yapılmadığını, dava konusu taşınmazın el atılan bölümünden arta kalan kısımda değer azalışı olmayacağını, bilirkişi kurulu emsal taşınmaz değeri üzerinden düzenleme ortaklık payı kesintisini yaparken maddi hata yaptığını, davada iki kez ıslah yapıldığını, maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarihli ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın arsa olduğunun kabulü ile emsal metodu doğrultusunda değer belirlenmesinde, emsal taşınmaz (Karacaömer Mahallesi, 2866 ada 3 parsel) ile yapılan usulüne uygun karşılaştırmada, el koymadan arta kalan alanlara uygulanan değer azalışı ve artışı oranlarında isabetsizlik bulunmadığı, yine Dairelerinin 14.12.2021 tarihli ve 2021/2995 Esas, 2021/2963 Karar sayılı kaldırma kararı sonrası İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi kurulu 4 üncü ek raporunda, dava konusu taşınmazın tapu kaydına göre taşınmaz üzerinde TEK Genel Müdürlüğü lehine irtifak hakkı bulunmakta olup işbu irtifak hakkından kaynaklanan değer düşüklüğünün hesaplamada dikkate alınmasında, yine taşınmazın davalı idarece el atılan kısmının tapu kaydının, davacı hissesi yönünden iptal edilerek yol olarak tapudan terkinine karar verilmesinde, emsal taşınmazın tapu kaydının ve satış senedinin Tapu Müdürlüğünden, 2020 yılı itibarıyla resen belirlenen arsa m² rayiç değerinin ve ayrıntılı imar durumunun ise Belediyeden getirtilip emsal mukayesesinin yapılarak davaya konu taşınmazın m² değerinin belirlenmesi ile bu esasları dikkate alarak hazırlanan ve İlk Derece Mahkemesince itibar edilen kök bilirkişi kurulu raporu ve 4 üncü ek bilirkişi raporuna göre belirlenen davacının hissesine düşen bedelin kamulaştırmasız el atma tazminatı olarak davacı tarafa ödenmesine karar verilmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmadığı anlaşılmakla davalı idare vekili tarafından ileri sürülen istinaf nedenleri bakımından İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu değerlendirildiğinden istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ile bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 11 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Ordu ili, Altınordu ilçesi, ... Mahallesi, 102 ada 5 parsel sayılı taşınmaza emsal incelemesi yapılarak değer biçilmesi ve alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.