"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/4177 Esas, 2023/849 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle;...köyü 101 ada 9 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi ibraz etmemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 18.02.2020 tarihli ve 2016/562 Esas, 2020/246 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespitine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 20.01.2022 tarihli ve 2020/1648 Esas, 2022/18 Karar sayılı kararı ile dava konusu taşınmazın sulu tarım arazisi niteliğinde olduğunun kabulü ile zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metoduna göre değer biçilmesi doğru olduğu gibi, taşınmazın vasfı, konumu, bilirkişi raporunda belirtilen özellikleri ve aynı bölgeden intikal eden dava dosyaları gözetilerek kapitalizasyon faizinin % 4 oranında alınmasında, dosya içindeki bilgi ve belgelere ayrıca Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün parsel sorgu programı üzerinden Dairece yapılan incelemeye göre taşınmazın konumu, ana yollara ve yerleşim alanlarına uzaklığı gözetilerek gelir metoduna göre tespit edilen m² birim fiyatına objektif değer artırıcı unsur ilave edilmemesinde, taşınmazın üzerinde bulunan yapılara aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı ve eksik imalat oranı düşülmek suretiyle değer biçilmesinde de bir isabetsizlik görülmediği, davalı taraf dava açılmasına sebebiyet vermediğinden davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin usul ve kanuna uygun bulunduğu; ancak Mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedelinin idarenin kıymet takdir raporunda belirlenen bedelden fazla olan ve 3'er aylık vadeli hesapta nemalandırılmak üzere bloke edilen kısmının dava tarihinden 4 ay sonrasından başlayarak Dairenin karar tarihine kadar işleyecek yasal faizi ve diğer nemalarıyla birlikte hak sahibine ödenmesi gerektiği belirtilerek; taraf vekillerinin istinaf başvurularının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden hüküm tesisine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 20.01.2022 tarihli ve 2020/1648 Esas, 2022/18 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dosyada mevcut kıymet takdir raporunda dava konusu taşınmaz üzerindeki yapının harabe niteliğinde olduğu % 40 yıpranma ve % 36 eksik imalat üzerinden hesaplama yapıldığı, hükme esas alınan raporda ise yapı bedeli olarak bir katlı kargir yapı için %15, taş duvar ve tandır için % 20 yıpranma payı hesaplandığı, dosya içerisinde mevcut fotoğraflar da dikkate alındığında kıymet takdir raporundan ayrılma nedenlerini gösterir ek rapor alınarak varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda alınan bilirkişi ek raporuna göre; her ne kadar davacı kurum tarafından düzenlenen kıymet takdir raporunda davaya konu taşınmaz üzerinde bulunan yapının harabe niteliğinde ve yıpranma payı oranının %40 olduğu, ayrıca yapının %36 oranında eksik imalatının bulunduğu belirtilmiş ise de yapılan tespitin dayanağına ilişkin ayrıntılı fotoğrafların kıymet takdir raporunda bulunmadığı, ayrıca tespitin bilimsel dayanağının da açıklanmadığı, inşaat bilirkişi tarafından düzenlenen 19.06.2023 havale tarihli ek rapordaki tespitlerin ise 31.10.2019 tarihinde yapılan keşif sonucu yapı üzerinde yerinde yapılan incelemelere ve yapının ayrıntılı fotoğraflarına dayandığı, bu nedenle taşınmaz üzerinde bulunan yapıların değer tespitinin dava tarihi olan 2016 yılı itibarıyla Çevre ve Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğine göre yıpranma payı ve eksik imalat oranı düşülmek suretiyle yapılmasının ve yapı değeri toplamının 75.461,11 TL olarak belirlenmesinin dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerle uyumlu olduğu, Dairece yeniden yaptırılan hesaplamaya göre davanın 83.161,55 TL kamulaştırma bedeli üzerinden kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporu hazırlanırken münavebeye alınacak ürünlerin hatalı belirlendiğini, kapitalizasyon faiz oranının % 4 alınmasının hatalı olduğunu, % 5 alınması gerektiğini, üretim masraflarının düşük alındığını, harabe yapı dışındaki yapıların askı ilan tarihinden sonra yapılması nedeniyle bilirkişi raporunu kabul etmediklerini belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.