"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2222 Esas, 2023/188 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Cizre 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/180 Esas, 2022/407 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun taraf vekilleri yönünden kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; ...li, ... ilçesi, ...köyü 116 ada 67 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitini ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; belirlenen ve teklif edilen değerin az olduğunu, keşif kararı verilerek taşınmazın talepleri doğrultusunda kamulaştırılmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, göl alanı olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın kuru tarla vasfında olduğu, münavebenin bu vasfına göre belirlenmesi gerektiği, objektif değer artışının yüksek hesaplandığı, kapitalizasyon faiz oranının %6 olarak uygulanması gerektiği, Türksat raporu ile hükme esas alınan bilirkişi raporu arasındaki çelişkinin giderilmediği, 7139 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kanun'a getirilen yeniliklerin dikkate alınmadığı, beyan ve itirazlarının dikkate alınmadan hüküm kurulduğu, yapının yaşının net olarak belirlenmediği, yapının eksik imalat oranlarının ne şekilde hesaplandığının açıklanmadığı, askı ilanından sonra yapılan evin ikinci katının bedelinin ve yine askı ilanından sonra dikilen fidanların değerinin eklenmesinin hatalı olduğu, yapıların sınıfının hatalı, yıpranma payı ve eksik imalat yüzdelerinin düşük gösterildiğinden kamulaştırma bedelinin yüksek hesaplandığı, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiği iddialarını ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz üzerinde kapama meyve bahçesinin bulunduğu, münavebe ürünlerinin bölgede yetişen ürünlerden olmadığı, tarla sebzeciliği münavebesinin uygulanması gerektiği, dane mısırın yetiştiği ve yılda çift ürün almanın mümkün olduğu, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan yapıların değerinin hesaplamasında hataya düşüldüğü, yapının sınıfının hatalı belirlendiği, yüksek amortisman oranının uygulandığı, evlerin alanının eksik ölçüldüğü, askı ilanından sonra 5 yıl geçtiğini mülkiyet hakkının ihlal edildiğini, askı ilanına ilişkin evrakın eksik olduğu, hangi tarihte askıya çıkıldığı hangi tarihte askıdan indirildiğinin belli olmadığı, buğday saman birim fiyatı ve veriminin resmi verilere göre düzenlenmediği, objektif değer artışının eksik uygulandığı, kapitalizasyon faiz oranının yüksek uygulandığı iddialarını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde ve objektif değer artış oranı uygulanmasında ayrıca aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca taşınmaz üzerinde bulunan yapılara değer belirlenmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik bulunmadığı, ancak dava konusu taşınmazda bulunan ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda "2. Yapı" olarak belirtilen 181,04 m²lik yapının değerinin tespitinde maddi hata yapıldığı ve kamulaştırma bedelinin eksik hesaplandığı 181,04 m² x 630,00 TL x 75/100 (%25 eksik imalat) x %92 ( %8 aşınma payı) = 78.698,10 TL yapı bedeli hesaplanması gerekirken maddi hata ile 76.698,10 TL olarak hesaplandığı, bu durumda toplam kamulaştırma bedelinin toplam 169.129,30 TL olduğunun anlaşıldığı, ayrıca idare tarafından fazla depo edilen bedelin iadesi bakımından varsa bankadan çekilme tarihine kadar işlemiş neması yönünden hüküm kurulmamasının hatalı olduğu, yeniden yapılan hesaplama sonucu tespit edilen bedelin fazla depo edilen kısmının iadesi bakımından hüküm kurulması gerektiği gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki ...li, ... ilçesi, ...köyü 116 ada 67 parsel sayılı taşınmazın 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değerinin tespit edilmesi; üzerinde bulunan yapılara aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek; ağaçlara ise yaş, cins ve verim durumlarına göre değer biçilmesi yerindedir.
3. Dava konusu taşınmazın hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre uygulanan kapitalizasyon faiz oranı ve objektif değer artış oranı yerindedir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.