"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/278 Esas, 2022/294 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, Torbalı ilçesi, ... Mahallesi ... ada ... parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma işlemine karşı İzmir 1. İdare Mahkemesinde yürütmenin durdurulması istemli dava açtıklarını, yapılan kamulaştırma işleminde kamu yararının bulunmadığını, kamulaştırma gerekçesinin yapılaşma cephe ve derinlik koşullarını sağlamaması olarak gösterildiğini, fakat cephe ve derinlik koşullarının ne olması gerektiğinin kamulaştırmaya ilişkin encümen kararında veya dava dilekçesinde gösterilmediğini ileri sürmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 19.04.2016 tarihli ve 2015/92 Esas, 2016/114 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 19.04.2016 tarihli ve 2015/92 Esas, 2016/114 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece yapılan inceleme sonucunda; dosya kapsamındaki birinci bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın metrekare bedeli 148,24 TL/m², ikinci bilirkişi raporunda 776,26 TL/m², hükme esas alınan üçüncü bilirkişi raporunda ise %40 düzenleme ortaklık payı düşülerek 502 TL/m² belirlendiği, bu bedellerin birbirinden farklı ve çelişkili olduğu, ayrıca ikinci ve üçüncü raporlarda kullanılan emsal aynı olmasına rağmen ikinci raporda dava konusu taşınmazın emsalden %10, üçüncü raporda %5 değerli olduğunun belirtildiği, bu çelişkiler giderilmediği gibi dosya kapsamındaki 16.01.2019 tarihli Belediye cevabı göz önünde bulundurulduğunda hükme esas alınan raporda emsal olarak değerlendirilen taşınmaz ile dava konusu taşınmazın her ikisinin de kadastral parsel oldukları görülmekle raporda emsal taşınmazın imar parseli dava konusu taşınmazın ise kadastral parsel olduğundan bahisle dava konusu taşınmazın metrekare bedelinden %40 düzenleme ortaklık payı düşülmek suretiyle bedel belirlenmesinin de hatalı olduğu anlaşıldığından, inandırıcı görülmeyen bilirkişi raporu esas alınarak hüküm kurulduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 23.10.2020 tarihli ve 2019/174 Esas, 2020/153 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 23.10.2020 tarihli ve 2019/174 Esas, 2020/153 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazın değeri belirlenirken emsal olarak incelenen taşınmaz ile dava konusu taşınmazın kıyaslanması hususunda bilirkişi raporları arasında çelişki bulunduğu, 26.02.2016 tarihli raporda dava konusu taşınmaz emsalden %5 değerli bulunmuşken, bozma sonrası alınan raporlarda yine aynı emsalin incelendiği ve bu defa dava konusu taşınmazın daha değersiz bulunarak önce emsalin %72’si değerinde olduğu, ardından alınan ek raporda emsalin %82’si değerinde olduğunun belirtildiği, bu hususların emsal ile dava konusu taşınmazın kıyasında çelişki oluşturduğu, ayrıca dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın Arsa Metrekare Rayiç Bedeli Takdir Komisyonu tarafından belirlenen emlak vergisine esas olan metrekare değerleri dosya kapsamına alınarak rapor denetlenmeden hüküm kurulduğu için bedelin inandırıcı görülmediği, kabule göre de; bozma sonrası artan bedele ikinci karar tarihine kadar faiz işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi gerekçeleriyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; emsal alınan taşınmazın uygun niteliğe sahip olmadığını, emsal karşılaştırmasının kanunun aradığı şartlara uygun olarak yapılmadığını, emsal üzerindeki yapının dikkate alınmadığını, Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği gereği üzerinde müstakil bir yapı yapılması mümkün olmayan dava konusu taşınmazda bu kısıtlılık halinin taşınmazın değerini düşüreceği yönünde değerlendirme yapılmamasının hukuka aykırı olduğu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun'un 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
12.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.