"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/77 Esas, 2022/281 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ile ecrimisil istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 5825 ada 4 parsel sayılı taşınmaza davalı idarece kamulaştırma yapılmadan fiilen el atıldığını belirterek belirlenecek tazminatın ve ecrimisilin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle husumet itirazında bulunduğunu, hangi tarihte fiilen el atıldığının tespit edilemediğini, ecrimisil istenemeyeceğini, hukuki el atma olduğunu, bu nedenle idari yargının görevli olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 23.01.2015 tarihli ve 2014/176 Esas 2015/45 Karar sayılı ilamı ile kamulaştırmasız el atma nedeni ile tazminat talebinin kabulüne, ecrimisil talebinin ise reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; mahallinde yapılan keşif sonucu ... Mahallesi, 5825 ada 4 parsel sayılı taşınmazın dava tarihindeki değerinin biçilmesinde ve alınan rapor uyarınca bedelinin tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmediği; ancak dava konusu taşınmazın davalı tarafından yol ve kaldırım yapılmak suretiyle haksız olarak kullanıldığı dosya kapsamından anlaşıldığına göre, hesaplanacak ecrimisil tazminatına ilişkin miktarının hüküm altına alınması gerekirken ispatlanamadığından ecrimisil talebinin reddedilmiş olması hatalı olduğu gibi, taşınmaza 04.11.1983 tarihinden sonra el atıldığı anlaşıldığından, nispi harç ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru olmadığından kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 17.09.2020 tarihli ve 2019/636 Esas, 2020/548 Karar sayılı ilamı ile kamulaştırmasız el atma bedeli yönünden daha önce karar verildiğinden bahisle yeniden karar verilmesine yer olmadığına ve ecrimisil istemine ilişkin davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; ecrimisile yönelik talep bakımından; arsa niteliğindeki taşınmazın bulunduğu mevkideki diğer arsaların dava tarihinden geriye doğru ecrimisil istenen süre içinde kiraya verilip verilmedikleri, veriliyor ise nasıl ve ne şekilde kiraladıklarının taraflardan delilleri sorulmak suretiyle tespit edilmesi, varsa emsal kira sözleşmesi temin ettirilerek ecrimisil bedelinin hesaplanması gerekirken, bu yönteme uygun olmayan, soyut bir şekilde ecrimisil hesabı yapan rapor esas alınarak hüküm kurulması hatalı olduğu gibi, mahkemece verilen hüküm Dairemiz bozma kararı ile ortadan kalktığı halde, kamulaştırmasız el atma bedeli yönünden daha önce karar verildiğinden bahisle yeniden karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulması doğru olmadığından kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.09.2022 tarihli ve 2022/77 Esas, 2022/281 Karar sayılı ilamı ile kamulaştırmasız el koyma nedeni ile tazminat talebi ile ecrimisil istemine ilişkin davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bursa 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; emsal karşılaştırmasının hatalı olduğunu, belirlenen bedelin yüksek olduğunu, ecrimisil hesaplanan dönemlerin hatalı olduğunu belirterek mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun(1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 437 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 5825 ada 4 parsel sayılı taşınmaza fiilen el atıldığı anlaşıldığından 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmek suretiyle hesaplanan kamulaştırmasız el koyma nedeni ile tazminat bedeli ile belirlenen ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsili yerindedir.
3. Mahkemece verilen ikinci kararın davacı tarafça temyiz edilmediği gözetildiğinde, davalı idare lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesi gereği, bozma ilâmı sonrası artan bilirkişi raporu doğrultusunda ecrimisil bedeline ilişkin hüküm kurulması doğru değilse de taleple bağlı kalınarak karar verildiğinden bu husus bozma nedeni yapılmamıştır.
4. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmış olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı kalan harcın davalı idareden alınmasına,
24.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.