"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1909 Esas, 2022/2357 Karar
KARAR : Düzeltilerek Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Salihli 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/90 Esas, 2019/280 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın istinaf edilmesi üzerine, davacı idare vekili, davalılar ... ve ... vekili, davalı ... vekili ile tapuda ... ve ... adına atanan kayyım vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare vekilinin yönünden kamu düzeni nedeniyle kısmen kabulüne, davalılar ... ve ... vekili, davalı ... vekili ile tapuda ... ve ... adına atanan kayyım vekili yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili ve ... ve ... adına atanan kayyım vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Manisa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 24, 32, 35, 66 ve 70 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılardan ... ve ... cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırılan alanla ilgili davacı idare tarafından teklif edilen bedelin çok düşük olduğunu, daha yüksek bir bedel belirlenmesi talep etmiştir.
2.Davalı ... cevap dilekçesinde özetle; davacı idarenin teklif ettiği bedelin çok düşük olduğunu, bu nedenle de kabul etmediklerini, yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda daha yüksek bir bedelin belirlenmesini talep etmişlerdir
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazların tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ... ve ... vekili, davalı ... ile tapuda ... ve ... adına atanan kayyım vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; Daire kararında belirtilen kaldırma sebepleri dışına çıkılarak objektif değer artışının değiştirilmesinin doğru olmadığını, objektif değer artışının fahiş oranda uygulandığını, belirlenen bedelin yüksek olduğunu belirterek, İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalılar ... ve ... vekili tarafından verilen istinaf başvuru dilekçesinde; davacının aktif dava ehliyetinin olmadığını, dava konusu taşınmazların arsa olarak değerlendirilmesi gerektiğini, dava konusu parsellerin arazi vasfı ile değerlendirilmesinin yapılması halinde belirlenen bedellerin çok düşük olduğunu, dava konusu 24 parsel için yapılan hesaplamanın hatalı olduğunu, taşınmazda bulunan organize sanayi bölgesi hissesinin toplam alandan düşümü yapıldıktan sonra kalan yüzölçümü birim değer ile çarpılarak bulunan değerin organize sanayi bölgesi dışındaki hissedarlara paylaştırılması gerekirken bunun yapılmadığını, bu şekilde eksik bedel depo ettirildiğini ve karar verildiğini belirterek, İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
3.Davalılar ... ve ... kayyımı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; dava konusu parsellerin bedellerin çok düşük olduğunu belirterek, İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
4.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilinin 35 ve 66 parselde tek başına 24 parselde de hisseli olarak malik olduğunu, kararın 4. kısmında 35 parsel için belirlenen bedel 169.556,00 TL olduğu halde, 122.360,00 TL olarak hatalı yazıldığını, 24 parsel için ilk karar öncesi alınan raporda 421.847,36 TL bedel belirlendiğini, Maliye Hazinesine ait hissenin organize sanayi bölgesine devredildiğini, bu devirden sonra yapılan hesaplamalarda, organize sanayi bölgesi hissesi dışındaki hissedarlara düşen bedelin belirlendiğini ve 291.930,91 TL olarak bulunduğunu, hükme esas alınan raporda ise, 90.200,00 m² olan 24 parselde, organize sanayi bölgesine ait hisse çıkarılarak bulunan 62.421,08 m²nin değerinin bulunduğunu, böylelikle hissedarlara düşen bedel 545.560,243 TL olarak bulunduğu halde, bu bedel içinde organize sanayi bölgesinde hissesi varmış gibi dağıtım yapıldığını, bu hali ile 168.016,33 TL eksik bedel depo ettirildiğini belirterek, İlk Derece Mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesine ilişkin olarak verilen karara karşı, yapılan istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile değerlendirmeye esas alınan emsalin özel amaçlı satış olduğu gerekçesiyle dosya kapsamında bulunan özel amacı olmayan emsal satışına göre resen hesaplama yapılması suretiyle ve faiz başlangıç tarihi yönünden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... ve ... kayyımı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf aşamasında %250 objektif artış uygulanarak metrekare bedelinin yüksek belirlendiğini, dava konusu taşınmazların özellikleri dikkate alındığında belirlenen objektif artışın yüksek belirlendiğini, 2942 sayılı Kanun hükümlerine aykırı olarak objektif artış uygulanarak bedelin yüksek belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ... ve ... kayyımı vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedeli ve kamulaştırma fark bedelinin hatalı belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanun’un (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Manisa ili, Salihli ilçesi, ... Mahallesi 24, 32, 35, 66 ve 70 parsel sayılı taşınmazların 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi net gelir esas alınarak karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi doğrudur.
3. Dairemiz denetiminde geçen aynı kamulaştırma kapsamında dosyalar, dava konusu taşınmazın özellikleri ile bilirkişi raporunda belirtilen hususlar göz önünde bulundurulduğunda; net gelir metoduna göre tespit edilen bedele uygulanan objektif değer arttırıcı unsur oranı yerindedir.
4.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekili ve ... ve ... adına atanan kayyum vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
... ve ... kayyımı Salihli Mal Müdürlüğü harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.