"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/552 Esas, 2019/55 Karar
KARAR : Usulden ret
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkin asıl dava ile kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucu, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, asıl davanın kabulüne, birleştirilen davanın konusu kalmadığından reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalı -karşı davacılardan ... vd. ile kayyım ve davacı-karşı davalı idare vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Davacı idare vekili asıl dava dilekçelerinde; İstanbul ili, ... ilçesi, ... köyü 234 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın müvekkili idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacı-karşı davalı vekilinin birleştirilen dava dilekçesinde; İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 234 parsel nolu taşınmazın Kuzey Marmara Oto Yolu Poyrazköy Paşaköy km:88+641,60-106+196,05 arası yol inşaat ve emniyet sahası içinde kaldığını, taşınmaz hakkında ... tarafından 04.11.2013 tarihli ve 2013/275 sayılı kamu yararı kararı alındığını, taşınmaz bedelinin belirlenmesi ve taşınmazın idare adına tescili için Beykoz 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/692 Esas sayılı dosyasında bedel tespit tescil davası açıldığını, yapılan yargılama neticesinde kamulaştırma bedelinin 292.269,73 TL olarak tespitine, davanın açıldığı 14.10.2014 tarihinden 4 ay sonrası olan 15.02.2015 tarihinden itibaren yasal faiz uygulanmasına, 234 parselin tamamının yol olarak terkinine karar verildiğini, kararın temyiz edilmesi üzerine bozulduğunu, bozma gereği yapılan bilirkişi incelemesi neticesinde taşınmazın arsa olarak belirlendiğini, bedelin 540.130,00 TL olarak belirlendiğini, kamulaştırma bedelinin depo edilmediğini, taşınmaza davalı tarafça el konulduğunu, taşınmaz için takdir edilen m² değerinin çok düşük olmakla birlikte müvekkillerinin mağduriyetine neden olmamak için 2016/552 Esas sayılı dosyada 31.07.2017 tarihinde yapılan keşif sonrasında düzenlenen bilirkişi raporunda belirlenen ve müvekkillerinin hissesi olan 442.170,00 TL bedel üzerinden dava açmak zorunluluğunun doğduğunu, bu nedenle mahkememiz dosyasının Beykoz 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/552 Esas sayılı dosyası ile birleştirilmesini talep ve dava etmiştir
II. CEVAP
1. Bir kısım davalı-karşı davacılar vekili cevap dilekçesinde özetle; huzurdaki bedel tespiti ve tescili davasında taşınmazın kıymetinin Mahkemece yapılacak keşif neticesinde belirleneceğini, sundukları emsallerin bilirkişi marifetiyle hazırlanacak raporda kullanılması amacıyla kabul edilmesini talep etmiştir.
2. Davacı-karşı davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; birleşen davanın usulden ve esastan reddine, mahkeme masrafları ile vekâlet ücretinin karış tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 18.03.2015 tarihli ve 2014/692 Esas, 2015/143 Karar sayılı kararı ile asıl davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinin, birleştirilen davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davalılardan ... v.d ile davacı idare vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 31.01.2016 tarihli ve 2015/21498 Esas, 2016/10924 Karar sayılı bozma ilamı ile hükme esas alınan bilirkişi raporu gereği hüküm kurulması mümkün olmadığı, taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde resen emsal celbi yoluna gidilerek yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak, alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi, kamulaştırma bedeline faiz yürütülmesine hükmedilmiş ise de faizin karar tarihine kadar işletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl davanın kabulüyle kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinine, birleştirilen kamulaştırmasız el atmaya dayanan tazminat davasının konusu kalmadığından bahisle reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan ... v.d ile kayyım ve davalı idare vekillerince temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı-karşı davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan bilirkişi raporunda hatalı inceleme yapılarak metrekare birim fiyatının yüksek tespit edildiğini ileri sürerek kararın bozulması istemiyle temyiz yoluna başvurulmuştur.
2. Davalıl-karşı davacılardan ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın metrekare birim fiyatının düşük tespit edildiğini ileri sürerek kararın bozulması istemiyle temyiz yoluna başvurulmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Knun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Kanun’un 26.092004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 i nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davacı-karşı davalı ile davacı-karşı davalılardan ... vd. ve kayyım vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Arsa niteliğindeki taşınmazlara değer biçilirken dava konusu taşınmaz ile emsalin zaruret olmadıkça yakın bölgelerde ve benzer yüzölçümlü olması, değerlendirme tarihine yakın satışların emsal alınması ve kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan satışlara göre değer biçilmesi gerektiği halde, hükme esas alınan bilirkişi raporunda emsal olarak esas alınan Öğümce Mahallesi 406 parsel sayılı taşınmazın yüzölçümü, dava konusu taşınmazdan çok küçük olup emsal olarak alınması doğru olmadığı gibi; dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazın 2014 yılında Arsa Metrekare Rayiç Bedeli Takdir Komisyonu tarafından resen belirlenen emlak vergisine esas olan m² değerlerine göre dava konusu taşınmaz daha değerli olduğu halde, emsalin değerli olduğunun kabulü ile metrekare birim fiyatı belirlendiğinden bilirkişi raporu hüküm kurmaya elverişli değildir.
4. Bu durumda; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde re'sen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibarıyla, emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibarıyla imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı-karşı davalı idare ile davalı-karşı davacılardan ... v.d ile kayyım vekillerinin temyiz itirazları yerine yerinde görüldüğünden hükmün açıklanan nedenle BOZULMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalı-karşı davacı ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgilisine iadesine,26.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.