"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2239 Esas, 2022/3564 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/414 Esas, 2022/241 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ve birleştirilen maddi hatanın düzeltilmesi davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, ... ilçesi, İçerişehir Mahallesi, ... ada 5 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
2.Davalılar-birleştirilen davada davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Konya ili, ... ilçesi, İçerişehir Mahallesi, 178 ada 5 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırılması için ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/414 Esas sayılı dosyasında yer alan kıymet takdir komisyonu tarafından hazırlanan raporda; taşınmaz üzerinde bulunan yapılarla ilgili avlulu kargir iki ev denilerek binaların toplam yüz ölçümünün 139 m² olduğu belirtilmiş ise de; her iki evin yüz ölçümünün toplam 160 m² olduğu, binaların sınıf ve grubunun belirtilmediği, arsa üzerinde bulunan 20 m² yüz ölçümü büyüklüğündeki garajın raporda yer almadığı, duvar için 20 m² yüz ölçümü denilmiş ise de duvarın yüz ölçümünün daha yüksek olduğunu belirterek maddi hataların düzeltilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar-birleştirilen davada davacılar vekili tarafından sunulan cevap dilekçesinde özetle; davacı idare tarafından uzlaşma görüşmesinde müvekkiline 525.000,00 TL teklif edildiğini, kıymet takdir komisyonundaki raporun eksik, hatalı ve fahiş derecede düşük olduğunu, davaya konu taşınmazın ... ilçesinin değerli bölgesinde olduğunu, davacı idarenin kamulaştırma görüşmelerinde eşitlik ve hakkaniyet ilkelerine aykırı davrandığını belirterek kamulaştırma bedelinin tespitine, lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davacı-birleştirilen davada davalı idare vekili tarafından sunulan cevap dilekçesinde özetle; ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/414 esas sayılı dosyası ile kamulaştırma bedel tespiti ve tescil davası açıldığı, dava dosyasına kıymet takdir komisyonu raporunun sunulduğu, dilekçe ekinde sunulan plan paftasından da görüleceği üzere dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan müştemilatların paftada göründüğü, davacı ... tarafından yapılan işlemlerin resmi kayıtlarla örtüştüğü, davacıların iddiasının yerinde olmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 18.05.2022 tarihli ve 2021/414 Esas, 2022/241 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, birleştirilen davada davanın kabulü ile kamulaştırma davasına konu Konya ili, ... ilçesi, İçerişehir Mahallesi, 178 ada 5 parsel sayılı 208,00 m² yüz ölçümlü avlulu kargir iki ev vasıflı taşınmazın, Konya Büyükşehir Belediyesince hazırlanan Kıymet Takdir Komisyon Raporunda üzerindeki yapıların toplam alanındaki maddi hatanın düzeltilerek taşınmaz üzerindeki bina toplam alanının 161,75 m² olarak düzeltilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı birleştirilen dava davalı idare vekili ve davalılar birleştirilen davada davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı birleştirilen davada davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; Mahkemece belirlenen kamulaştırma bedelinin yüksek olduğunu, birleştirilen davada davanın kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu beyan ederek kararı istinaf etmiştir.
2.Davalılar birleştirilen davada davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza emsal olarak gösterilen taşınmazın davacı idarenin bildirdiği emsaller üzerinden seçildiğini, ayrıca emsal araştırması yapılmadığını, kıymet takdir raporunda bulunan 20 m² miktarlı duvar alanının bilirkişi raporunda hiç yer almadığını, yapı bedellerinin ve yapı sınıflarının hatalı olduğunu, her ne kadar duruşmada rapora itirazdan vazgeçilmiş ise de bunun kamulaştırma bedelinin kabulü anlamı taşımadığını beyan ederek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tüm dosya kapsamına ve kararın dayandığı gerekçelere göre, 1/1000 ölçekli uygulama imar planı içerisinde bulunan arsa niteliğindeki dava konusu Konya ili, ... ilçesi, İçerişehir Mahallesi 178 ada 5 parsel taşınmaza, 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrası (g) bendi uyarınca kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsalin satış değeri alınarak, emsalin ve dava konusu taşınmazın birbirlerine üstünlük oranları tartışılıp zemin bedelinin, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yayınladığı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Tebliğine göre yapı bedelinin tespiti ile ile kamulaştırılan taşınmazın tapusunun iptali ve davacı adına tesciline dair verilen kararda İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığından taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı birleştirilen davada davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
2. Davalılar birleştirilen davada davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdükleri sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve maddi hatanın düzeltilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci ve 29 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Konya ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 178 ada 5 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.
3.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu taşınmazın 12.11.2021 tarihinde yapılan kıymet takdir raporunda taşınmazın üzerinde 20 m² duvar bulunduğu, birleştirilen davada davacılar tarafından duvarın yüz ölçümünün 20 m²'den daha fazla olduğunun belirtilmesine göre bu hususta yeterli inceleme yapılmadan hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
5. Kabule göre de; 2942 sayılı Kanun'un 29 ncu uncu maddesi ile ''10 uncu madde uyarınca mahkeme heyetinin harcırahları, 15 inci madde uyarınca mahkemece oluşturulan bilirkişilerin ve keşifte dinlenilen muhtarın mahkemece takdir edilecek ücretleri ile tapu harçları ve bu Kanunun gerektirdiği diğer giderler kamulaştırmayı yapan idarece ödenir" hükmü getirildiğinden harcın davacı idareye yükletilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru görülmemiştir.
VI. KARAR
1. Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.