"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkin davada yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne dair yeniden esas hakkında verilen karar davacı idare ve davalı ... vekillerinin temyizi üzerine onanmasına karar verilmiş ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince kararın 19.12.2022 tarihinde kesinleştiğine ilişkin kesinleşme şerhi düzenlenmiştir.
Davalı ... vekili tarafından maddi hataya dayalı düzeltim talebinde bulunulmuş olmakla; usul eksiklikler yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, maddi hatanın düzeltilmesi istemli dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
Dosyanın incelenmesinden; davalılardan ... vekili Av. ... ’ın 01.03.2022 tarihinde vefat ettiğini, davalı ... vekili sıfatıyla Av. ...’ın 17.03.2022 tarihinde vekâletname sunduğu, İlk Derece Mahkemesi kararını da istinaf ettiği, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 18.05.2022 tarihli ve 2022/745 Esas, 2022/994 Karar sayılı kararının davalı ... vekili Av. ...'a tebliğ edilmediği davalı vekilinin 06.02.2023 tarihli tebliğ talebi üzerine kararı süresinde temyiz ettiği anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 06.02.2023 tarihli kesinleşme şerhi ile Dairemizin 19.12.2022 tarihli ve 2022/10006 Esas, 2022/18680 Karar sayılı onama ilamının kaldırılmasına karar verildikten sonra yeniden yapılan incelemede;
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalılar vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkeme kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; ... ili, ... ilçesi, ... köyü, 131,305,383 ve 1475 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde, davacı idare tarafından teklif edilen bedelin çok düşük olduğunu, taşınmazların değerinin mahkemece tespiti ile tespit edilen bedelin müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde, davacı idare tarafından teklif edilen bedelin çok düşük olduğunu, taşınmazların arsa vasfında olduğunu, taşınmazların değerinin mahkemece tespiti ile tespit edilen bedelin müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazların davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artış oranının yüksek belirlendiğini, belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazların arsa vasfında olduğunu, objektif değer artış oranının en az % 500 olması gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
3.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazların arsa vasfında olduğunu, arazi vasfında olduğunu kabul etme anlamına gelmemekle birlikte uygulanan kapitalizasyon faizinin yüksek, objektif değer artış oranının düşük olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmazlara net geliri esas alınarak değer biçilerek İlk Derece Mahkemesinden verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile münavebeye esas alınan kavunun veriminin 3000 kg alınarak ve objektif değer artırıcı unsurun %100 uygulanması suretiyle tespit edilen metrekare birim fiyatı üzerinden kamulaştırma bedelinin belirlenmesi ve mahkemece tespit edilen bedelin derhal ödenmesi gerektiğinden bahisle düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş ayrıca davacı idarenin kendi iradesi ile yatırmış olduğu faiz miktarlarının iadesine karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
3.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiş ayrıca davacı idarenin kendi iradesi ile yatırmış olduğu faiz miktarlarının iadesine karar verilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesi, adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazların davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Dava konusu taşınmazlara uygulanan kapitalizasyon faizi ve objektif değer artış oranı uygundur.
4.Davacı idarece fazla yatırılan bedelin iadesine karar verilmesi yerindedir.
5.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.