"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/70 Esas, 2022/578 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalılardan ... vd. vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde özetle; Elazığ ili, ... ilçesi, Kesrik Mahallesi 4228 ada 1 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ..., ... ve ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın imar planında ticari alan olarak tahsis edildiğini, ana yola cepheli ve şehir merkezine çok yakın bir konumda olduğunu, kamulaştırma bedelinin bun hususlar gözönüne alınarak tespitinin yapılmasını talep etmiştir.
2.Davalılar ..., ..., ... ile ... vekili cevap dilekçesinde özele; dava konusu taşınmaz için takdir edilen bedelin çok düşük olduğunu, taşınmaz üzerinde 102 adet meyve ağacı ve 35 adet bağ bulunduğunu, bu taşınmazın bulunduğu bölgedeki arsa bedellerinin ... tarafından belirlenen bedellerden çok daha yüksek olduğunu belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 21.04.2016 tarihli ve 2015/131 Esas, 2016/191 Karar sayılı kararıyla; davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 21.04.2016 tarihli ve 2015/131 Esas, 2016/191 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece yapılan temyiz incelemesi sonucunda; 12.12.2018 tarihli ve 2017/16709 Esas, 2018/24679 Karar sayılı ilâmı ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
3. Dairenin bozma kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar vekili karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
4. Dairemizin 09.12.2019 tarihli ve 2019/2726 Esas, 2019/19958 Karar sayılı ilâmı ile karar düzeltme taleplerinin kabulü ile arsa niteliğindeki Kesrik Mahallesi 4228 ada 1 parsel sayılı taşınmaz ile emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak zeminine; resmi birim fiyatları esas alınıp, yıpranma payı da düşülerek yapılara değer biçilmesinde ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmediği; ancak taşınmaz üzerinde bulunan ağaç sayısına göre taşınmaz kapama karışık meyve bahçesi kabul edilip meyve geliri esas alınarak değeri biçildikten ve zemine ekilebilecek münavebe ürünlerinin net gelirine göre biçilen değer düşüldükten sonra, muhdesat bedelinin tespiti gerektiği nazara alınarak bilirkişi kurulundan ek rapor alınmadan ve taşınmazdaki yapıların yaşlarına ve sınıflarına uygun yıpranma paylarına ilişkin oranları gösterir cetvele göre 3. Sınıf A grubu yapının yıpranma payının %25 olarak kabul edilmesi gerekirken, bu oranı % 20 olarak uygulayan, 2. Sınıf B grubu yapı için de yıpranma payının %40 olarak kabul edilmesi gerekirken, bu oranı %30 olarak kabul eden rapora göre hüküm kurulması, taşınmazın tapu kaydında davalı ... hissesinde bulunan haciz şerhinin hissesine düşen bedele yansıtılmasına karar verilmesi gerektiği ve 7139 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası gereğince, bozma sonrası bankaya hak sahibi adına yatırılacak bedelde artış olması hâlinde bu kısım için; 7139 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hükümlerine göre işlem yapılması gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin 23.02.2021 tarihli ve 2020/26 Esas, 2021/61 Karar sayılı kararıyla; davanın kabulüne karar verilmiştir.
C.İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 23.02.2021 tarihli ve 2020/26 Esas, 2021/61 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2.Dairemizin 10.11.2021 tarihli ve 2021/8788 Esas, 2021/12882 Karar sayılı kararı ile arsa niteliğindeki Kesrik Mahallesi, 4228 ada 1 parsel sayılı taşınmazın zeminine emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediği gibi; üzerindeki kapama meyve bahçesi niteliğindeki ağaçlara net meyve gelirine göre belirlenen bedelinden mutad münavebe ürünlerine göre belirlenen bedel indirilmek suretiyle değer tespiti yöntem itibarıyla doğru olduğu; ancak dava konusu taşınmazın artezyen kuyudan sulandığı belirtildiğinden, taşınmazın üzerindeki kapama meyve bahçesi niteliğindeki ağaçlara net meyve gelirine göre belirlenen bedelinden mutad münavebe ürünlerine göre belirlenen bedel indirilmek suretiyle ağaç bedelinin tespitinde; taşınmazın zeminine sulu tarım arazisi niteliğine göre 2015 yılı itibarıyla o yörede mutad olarak ekilen münavebe ürünleri İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden sorulup bu ürünlerin değerlendirme tarihindeki verim miktarları ile üretim masrafları ve kg satış fiyatlarına göre taşınmazın olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirine göre ve kapitalizasyon faiz oranı %4 alınmak suretiyle bedel tespiti gerekirken, kuru tarım arazisi olarak değerlendirme yapan rapora göre ve 2015 yılına ait İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri getirtilmeden rapor denetlenmeksizin karar verilmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alındığında davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğinin düşünülmemesi ve kabule göre de bozma öncesi davacı idarece 13.04.2016 tarihli dekont ile depo edilen bedel dikkate alındığında bozma sonrası iadesine karar verilen bedel haricinde ayrıca fazla depo edilen 7.150,22 TL'nin de davacı idareye iadesine hükmedilmesi gerekirken bu husus gözetilmeksizin ilk kararda tespit edilen bedel ile bozma sonrası tespit edilen bedel arasındaki fark bedelin iadesine karar verilmesi ile yetinilmesi gerekçeleri ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Üçüncü Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle;kararın usul ve kanun hükümlerine uygun olmadığından ve resen gözetilecek nedenlerle bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazdaki ağaç sayısının düşük alınarak bedellerinin düşük hesaplandığını, bedelin düşük tespit edildiğini ve resen gözetilecek nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tesciline ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Mahukemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalılar ... vd. vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ... vd.'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
02.11 .2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.