"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/2267 Esas, 2022/3275 Karar
KARAR : Esastan ret/Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bursa 9. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/1231 Esas, 2020/392 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddi ile resen İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 28.11.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü yetki belgesine istinaden davalı vekili Avukat ... ile davacı idare vekili ... gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, Nilüfer ilçesi, ... Mahallesi (eski 1587) yeni 2268 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, arazi olarak kabul edilmesi halinde kapitalizasyon faiz oranının %4 alınmasını, objektif değer artış oranının uygulanmasını, arta kalan kısmın da kamulaştırılmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazların değerinin yüksek hesaplandığını, kuru tarım arazisi için kapitalizasyon faiz oranının %5 olarak alınmasının doğru olmadığını, objektif değer artış oranı uygulanmaması gerektiğini ve hatalı uygulandığını, masraf verisinin hatalı değerlendirildiğini, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmaza arsa vasfına göre değer biçilmesi gerektiğini, arazi olarak değer biçilecekse objektif değer artış oranının en az %500 olarak alınması gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının da hatalı olduğunu, arta kalan kısım için hükmedilen değer kaybı bedelinin ve kamulaştırma bedelinin düşük olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile zeytin bahçesi niteliğindeki taşınmaza dava tarihinde geçerli olan resmi veri listesi esas alınarak, kuru arazi vasfına göre % 5 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanarak net gelir yöntemine göre değer biçilmesinin yerinde olduğu; taşınmazın konumuna, özelliklerine göre özellikle de önceki yıllarda açılan ve Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşen dosyalarda bulunan sonuç m² değerleri gözetildiğinde uygulanan objektif değr artış oranının makul olduğunu, masraf kaleminde hata olmadığı ve idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin yerinde olduğu belirtilerek taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddi ile resen İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak faiz hükümünden düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun)
369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Zeytin bahçesi niteliğindeki Bursa ili, Nilüfer ilçesi, ... Mahallesi 2268 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net gelir metodu esas alınarak değer biçilmek suretiyle 2019 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri uygulanarak tespit edilen metrekare birim fiyatına %300 oranında objektif değer artırıcı unsur ilave edilerek adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına yol olarak terkinine karar verilmesi doğrudur.
3. Davalı taraf vekilinin duruşmada aynı taşınmaza ilişkin daha önce açılan ve ret ile sonuçlanan davada bloke dilen bedeli aldıklarına dair beyanı, acele kamulaştırma dosyası ve eldeki dosyadaki dekontlar, Bursa 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/51 Esas, 2018/70 Karar sayılı dosyası birlikte deeğerlendirildiğinde bloke edilen bedelinin uygun olduğu anlaşılmıştır.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki paragraf kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Aynı kamulaştırma işlemine ilişkin, aynı taraflar arasında görülen ve fark kamulaştırma bedeli bloke edilmediğinden istinaf incelemesinden sonra ret ile sonuçlanan Bursa 8. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/51 Esas, 2018/70 Karar sayılı dosyasında bloke edilen ve ödenen, davalı tarafça alındığı da tarafların kabulünde olan 43.019,50 TL bedele faiz işletilmesi ve eldeki dosyada bloke edilen fark 75.386,31 TL bedele 08.12.2019 tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerekirken yazılı şekilde daha önce açılan ve ret ile sonuçlanan dava tarihi esas alınarak faiz başlangıç tarihi belirlenmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının resen düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının; (3) numaralı bendinden " ödenmesine karar verilen 43.019,50 TL'ye 04/06/2017 tarihinden ilk derece mahkemesinin kararı olan 21/02/2018 tarihine kadar, bakiye 75.386,38 TL'ye ise 04/06/2017 " cümlesinin çıkarılması ve yerine "daha önce taraflar arasında görülüp ret ile sonuçlanan dosyada ödenen 43.019,50 TL bedel de düşüldükten sonra bakiye 75.386,38 TL'ye 08.12.2019 " ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idare kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden 21.09.2023 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 17.100,00 TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacı idareye verilmesine, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.