"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3033 Esas, 2023/93 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/881 Esas, 2022/368 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idareler vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yeniden yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... Başkanlığı vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Ordu ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 750 ada 37 parsel sayılı taşınmazın bir kısmına kaldırım ve yol yapılmak suretiyle el atıldığını, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 10.000,00 TL tazminat bedelinin dava açma tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... Belediyesi cevap dilekçesinde; husumet, zamanaşımı ve görev yönlerinden itirazlar da bulunarak el atma şartlarının oluşmadığını bu nedenle davanın öncelikle usulden, olmadığı takdirde esastan reddini talep etmiştir.
III. MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın Ordu Büyükşehir Belediyesi ve ... Belediyesi yönünden ayrı ayrı kabulüne, dava konusu taşınmaz için belirlenen tazminat bedeli olan 1062.330,30 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Belediyesinden, 529.741,04 TL’nin ise ... Belediyesinden alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazın tapusunun iptaline, davalı idareler adına tesciline ve yol olarak tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ... Başkanlığı vekili istinaf dilekçesinde özetle; karara dayanak bilirkişi raporunu hazırlayan heyetin değiştirilmesi gerektiğini, rapora itirazlar yapıldığını, heyetin görüşünün değişmediğini, istinaf başvurusunda bulunan taraf olarak önceki mahkeme kararına göre tarafları için usuli kazanılmış hak söz konusu olduğunu, ancak söz konusu bilirkişi heyeti sebebiyle karar vermeye elverişli bir rapor sunulamadığı gibi bozma öncesi durumdan 2.000,00 TL'lik bir fark oluştuğunu, dava konusu taşınmazdan düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmadığını, bu hususun raporda yer almadığını, bilirkişi heyetinin belirlemiş olduğu emsale göre dava konusu taşınmazın 3 kattan daha fazla değerli olmasını anlayamadıklarını, raporda sayılan dava konusu taşınmaza ait özelliklerin doğru olmadığını kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırmlasız el atma şartlarının oluşmadığını, dava konusu taşınmazın halen davacı tarafından kullanılabilir durumda olduğunu, hükme esas alınan fen bilirkişi raporun da A ile gösterilen 128,26 m²lik kısma ne olarak el atıldığının belirtilmediğini, 5 yıllık imar planları uygulama süresi devam ederken davada hukuki yarar olmadığını, dava konusu taşınmaz kadastro parseli olup %45 oranında düzenleme ortaklık payı kesilerek bedelsiz olarak terkin mümkün olduğunu, hatalı emsal seçimi ile yapılan kıyaslamada fahiş bedele hükmedildiğini belirterek kararı istinaf etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza emsal incelemesi yapmak suretiyle 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi çerçevesinde, kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara ilişkin resmi satış akitleri, tapu kayıtları, emlak vergisine esas m² rayiç bedelleri ve emsal taşınmazın imar durumuna ilişkin belgeler ilgili belediyeden getirtilerek davaya konu yerin değerinin belirlenmesine, bilirkişi kurulunca tanzim edilen 16.03.2022 havale tarihli bilirkişi raporunda resen emsal olarak seçilen ... ilçesi, ... Kemal Paşa Mahallesi, 752 ada 402 parsel sayılı taşınmazın davaya konu taşınmazla meskun mahal özellikleri, bulundukları bölgelerdeki yapılaşma, coğrafi vb. gibi özelliklerinin benzerlik göstermesi nedeniyle emsal taşınmaz olarak belirlenmesine, yine emsal taşınmaz ile davaya konu taşınmazın birbirine göre üstün-üstün olmayan yönlerinin mukayese edilip buna göre davaya konu taşınmazın m² değerinin tespiti ile belirlenen tazminat miktarında herhangi bir isabetsizlik görülmediği anlaşıldığından davalı idareler vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Başkanlığı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... Başkanlığı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin idarelerden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 150 inci maddesi.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
4. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Ordu ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 750 ada 37 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi doğru olduğu gibi alınan rapor uyarınca bedelinin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı ... Başkanlığı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı kalan temyiz harcının davalı ... Başkanlığından alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.