"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Van Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemi davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın konusuz kaldığından esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 1183 (yenileme sonrası113 ada 127) parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza konulan şerhin tesis tarihinden itibaren altı ay içerisinde tescil işlemi yapılmaması halinde resen kaldırılması gerektiğinden müvekkil idareye doğrudan kusur atfedilemeyeceğini, ayrıca konulan şerhin usul ve kanuna aykırı olmadığını, iş bu davada idari yargının görevli olduğunu ileri sürerek ve hak düşürücü süre itirazı ile zamanaşımı definde bulunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve taşınmazda davalı idare lehine konulan şerhin terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaz için açılan 2020/36 Esas sayılı kamulaştırmasız el atma dosyası, kesinleştikten sonra, süresi içerisinde 07.10.2020 tarihinde Van İl Kadastro Müdürlüğüne gönderildiğini, daha sonra 03.09.2021 tarihinde gerekli harçların yatırıldığını, ancak aradan geçen bunca zamana rağmen tescil işlemlerinin yapılamadığını, Mahkemece şerhin kaldırılmasına karar verildiğini ancak haksız ve usule aykırı bir şekilde müvekkili idare aleyhine vekâlet ücreti ve yargılama giderine hükmettiğini, şöyleki davalı şirketin kamu hizmetini yerine getirdiğini, bu kamu hizmet sırasında kamulaştırma işlemi yapılarak taşınmaz sahibine kamulaştırma bedelinin ödendiğini; ancak bazı nedenlerle tüm kamulaştırma işlemlerinin yapılamadığını, bu durumda taşınmaz maliklerinin idareye ve/veya mahkemeye başvurması ve gerekli şartları taşıması halinde, tespit edilen bedelin kendilerine ödendiğini, dava ve tescil sürecinde ise bazı hallerde kesinleşen mahkeme kararlarına rağmen kazanılmış hakların uygulanmasının mümkün olmadığını, bu durumların önüne geçmek için idare lehine düzenlenen 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin (b) bendi çerçevesinde, dava konusu yapılan taşınmazın tapu sicillerine bu şerhlerin konulmasının talep edildiğini, şerhin konulduğu tarihten önce, dava konusu taşınmaz ile ilgili mahkeme nezdinde 2942 sayılı Kanun hükümlerine dayanılarak açılmış bir dava bulunduğunu, ilgili şerhin dava ve tescil işlemleri sonuçlanıncaya kadar konulduğunu, ilgili yazı gereği mahkeme kararı sonucu tescil işlemleri gerçekleştiğinde herhangi bir süreye tabi olmayan şerhin tapu müdürlüğü tarafından resen kaldırılmasının gerektiğini, kabul anlamına gelmemekle birlikte şerhin uzun bir süre kaldırılmaması halinde dava konusu edilebileceğini, bu sürenin en az 2 yıl olarak kabul edilmesi gerektiğini, dava konusu şerhin konulmasından itibaren geçen sürenin 2 yılın çok altında olduğunu, idareye yapılacak bir başvuru ile de şerhin kaldırılması mümkün olduğu halde, davacı tarafından açılan davanın 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 2 nci maddesinde belirtilen dürüstlük kuralına aykırılık teşkil ettiğini, talebin idari yargıda görülmesi gerektiğini, şerhin kaldırılması için gerekli şartların oluşmadığını, yerel mahkeme kararının vekâlet ücreti bakımındanda hatalı olduğunu, seri vekâlet ücreti hükümlerinin uygulanması gerektiğini, açıklanan sebeplerle yerel mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesini yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dava konusu taşınmazın tapu kaydı üzerine 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince davalı idare lehine konulan şerhin İlk Derece Mahkemesinin karar tarihinden sonra kaldırıldığı anlaşıldığından davanın konusuz kalması sebebiyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiğinden davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üç numaralı alt bendi gereğince İlk Derece Mahkeme kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin terkini istemi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi.
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin 22 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dava konusu Van ili, Özalp ilçesi, A.Sağmalı Mahallesi (eski 1183 parsel) yeni 113 ada 127 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydı üzerine 2942 sayılı Kanun'un 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince davalı idare lehine konulan şerhin kaldırıldığı anlaşıldığından konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi yerindedir.
3.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı idare vekilinin yerinde bulunmayan tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı idareden peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesi,
22.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.