"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1857 Esas, 2023/240 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : KDZ.Ereğli 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/112 Esas, 2019/315 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili ve yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Zonguldak ili, Karadeniz Ereğli ilçesi, ... Mahallesi 1269 ada 114 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini ve yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, tespit edilen kamulaştırma bedelinden kıymet takdir raporunda belirlenen bedelin mahsubuyla bakiye 47.722,32 TL kamulaştırma bedelinin karar kesinleşinceye kadar nemalandırılarak kararın kesinleşmesi ile ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak tapudan terkinine, davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; emlak rayiç bedelleri aynı olan iki taşınmaz için bilirkişilerin dava konusu parseli %51 daha değerli göstermesinin Yargıtay kararlarına aykırı olduğunu, 1269 ada 61 parsel ve idarenin dayanak gösterdiği 1269 ada 1 parselin 1/1 hisse ile satıldığını, diğer satışların hisseli olduğu ve alım satımda özel amaç olabileceği için emsal gösterilmesinin sakıncalı olacağını, dosyaya ibraz edilen uydu görüntüsünden de anlaşılacağı üzere, dava konusu parsellere bu kadar yakın olan emsaller ile dava konusu parsellerin m² birim bedelleri arasındaki bu farkın akıl ve mantık dışı olduğunu belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararından sonra dava konusu taşınmaza Belen Mahallesi 1226 ada 74-78-126 parseller somut emsal kabul edilmek suretiyle taşınmazın m² birim fiyatı değerlendirme tarihi olan 2018 yılı için 28,00 TL olarak belirlendiği, dava konusu taşınmazın ve somut emsal kabul edilen taşınmazların kadastral parsel niteliğinde oldukları, düzenleme ortaklık payı yönünden denkleştirme yapılmamasının yerinde olduğu, dava konusu taşınmazın emlak vergilerine esas rayiç bedelinin 60,00 TL, somut emsal kabul edilen taşınmazların ise rayiç bedelinin 55,00 TL olduğu, bu suretle taşınmazın, somut emsalin 1,51 katı mukayese oranı nispetinde bedelinin tespit edilmesinde isabetsizlik görülmediği, keza Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesinin 2018/4415 Esas, 2019/1914 Karar sayılı dosyasına konu olan ... Mahallesi 1269 ada 99 parsel için değerlendirme tarihi olan 2017 yılı itibarıyla m² birim fiyatı 250,00 TL tespit edilerek bu doğrultuda verilen kararın Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2020/4254 Esas, 2020/10904 Karar sayılı ilamıyla onandığından davacı idarenin bedele yönelik istinaf itirazları yerinde görülmemiş; ancak dava konusu taşınmazın tapusunun iptali ile ... adına tescili ile yol olarak terkinine karar verilmesi gerektiği, dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan takyidatların bedele yansıtılmaması, davacı idarece kaldırma kararı öncesinde depo edilen bedel hüküm altına alınan bedelden fazla olduğu halde, idareye iadesine karar verilmemesi ve karar kesinleştiğinde ödenmek üzere vadeli hesapta nemalandırılmasına karar verilen bedelin Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda derhal ödenmesi gerektiğinden düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakameleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3.Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Zonguldak ili, Karadeniz Ereğli ilçesi, ... Mahallesi 1269 ada 114 parsel sayılı dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi, adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesi, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline ile yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir
VI. KARAR
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
02.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.