"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2552 Esas, 2022/3030 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/233 Esas, 2022/158 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaza yönelik el atmanın önlenmesi ve ecrimisil istemlerine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın ihbar olunan ... Belediye Başkanlığı yönünden husumet yokluğundan reddine, davalı ... yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Aydın ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, (eski 2361 parsel) 846 ada 1 parsel sayılı taşınmazın davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmadığı halde fiilen kullanıldığını, bu nedenlerle haksız ve hukuka aykırı el atmanın önlenmesine ve ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın öncelikle yargı yolu nedeniyle reddi gerektiğini, aksi kabul halinde, taşınmazdan geçirildiği ileri sürülen imar yollarının imar planında 10 metre genişliğinde olduğu anlaşıldığından, dava dışı ... Belediye Başkanlığının sorumluluğunda kaldığını, Aydın Büyükşehir Belediye Meclisinin 16.04.2014 tarihli ve 28 sayılı kararı ile 12 metre ve üzeri genişlikteki yolların ... sorumluluğunda olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.
2.İhbar olunan ... Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı vekilinin 04.05.2017 tarihli dilekçesi ile son bilirkişi raporları gönderilerek, kuruma kusur izafe edilmesi nedeniyle dava müvekkilin idareye ihbar edildiğini, taşınmazın ... Belediyesi sınırları içinde yer almakta iken 6360 sayılı Kanun hükümleri gereğince 30.03.2014 tarihi itibarıyla ... Belediyesinin tüzelkişiliğinin sona erdiğini; Aydın il sınırlarının tamamı Aydın Büyükşehir Belediyesi yetki alanı olduğunu ve ... Beldesinin mahalle olarak ... Belediyesi sınırları içine dahil olduğunu, ayrıca davaya konu yolun, ... Belediye Başkanlığı tarafından yapılmadığını, yolun ne zaman yapıldığına dair arşiv kayıtlarında da herhangi bir bilgi belge de bulunamadığını, bu nedenle davanın müvekkil idare yönünden husumet nedeniyle reddinin gerektiğini, görevli mahkemenin idari yargı merci olduğunu, adli yargıda açılan davanın görev yönünden reddinin gerektiğini, davacı tarafından, davaya konu taşınmaz üzerinde bulunduğu iddia edilen yolun yapımı ile ilgili ... Belediyesinin herhangi bir ilgisinin bulunmadığını, talep edilen ecrimisil ve zararla ilgili sorumluluklarının bulunmadığını savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın ... Belediye Başkanlığı yönünden husumet yokluğundan reddine, ... yönünden kabulü ile müdahalenin menine ve tespit edilen ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza el atan idarenin ... Belediye Başkanlığı olduğunu, bu belediyenin tüzel kişiliğinin sona ermesi üzerine ... Belediyesine dahil edildiğini, husumetin ... Belediye Başkanlığına yöneltilmesi gerektiğini, kabule göre de ecrimisil şartlarının oluşmadığını, dava konusu taşınmaz değerinin hesaplanması sırasında düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılması gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Mahkemece 07.01.2021 havale tarihli üçüncü bilirkişi heyet raporu hükme esas alınmış olup, her ne kadar dava değerinin usul ve kanuna uygun şekilde belirlenmediği anlaşılmakta ise de ... ilçesi, Türkmen Mahallesi 706 ada 4 parsel sayılı taşınmaza ilişkin davada Haziran 2011 değerlendirme tarihi itibarıyla belirlenen m² birim değerinin Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2021/7116 Esas, 2021/13111 Karar sayılı kararı ile uygun bulunduğu, bu değerin iş bu dava tarihine endekslenmesi sonucunda, değerlendirme tarihleri arasında meydana gelen çevresel gelişim dikkate alındığında dava değeri yerinde bulunmuş ayrıca dava konusu taşınmazın yat limanına çok yakın konumda olduğu ve denize inen cadde kullanımında olduğu anlaşıldığından, taşınmazın otopark olarak da kiraya verilebileceği kanaatine varıldığından hükmedilen ecrimisil istinafa gelen tarafın sıfatı gözetildiğinde uygun bulunarak davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esestan reddine kararı verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırmasız el atılan taşınmaza yönelik el atmanın önlenmesi ve ecrimisil istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir
4.2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun "Kamulaştırılmaksızın kamu hizmetine ayrılan taşınmazların bedel tespiti" kenar başlıklı geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki Aydın ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, (eski 2361 parsel) 846 ada 1 parsel sayılı taşınmaza davalı ... tarafından usulüne uygun kamulaştırma yapılmadan fiilen el atıldığından davacının talebi dikkate alınarak müdahalenin menine karar verilmesi ve bulunduğu bölgede benzer taşınmazların kira gelirleri dikkate alınarak hesaplanan ecrimisil bedelinin davalı idareden tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Dava konusu taşınmazda el atılan alanın yetki ve sorumluluğu Aydın Büyükşehir Belediye Başkanlığında olduğundan ... Belediye Başkanlığı yönünden davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesi yerindedir.
4.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre; davalı ... vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5.Dava konusu taşınmazın tapu kaydında bulunan ipotek şerhinin hükmedilen bedele yansıtılmaması, bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı ... vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile; İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasına ayrı bir bent olarak "Dava konusu taşınmazın tapu kaydında bulunan ipotek şerhinin hükmedilen bedele yansıtılmasına" cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.