"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/4156 Esas, 2023/306 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen, 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozma ilâmına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar ... vd. ve dahili davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; İzmir ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 43576 ada 8 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafça teklif edilen kamulaştırma bedelinin taşınmazın gerçek değerini yansıtmaktan çok uzak olduğunu, bu nedenle kamulaştırma bedelini kabul etmediklerini, dava konusu taşınmazın içinde bulunduğu bölgenin kentsel dönüşüm alanında kaldığını, kentsel dönüşüm kapsamında çok katlı yapıların mahalde yapılabilecek iken davacı tarafça yapılan imar planı ile yeşil alana ve İzmir Çevre Yolu'ndan ... Fuar Alanı'na ve ... Mahallesi'ne bağlantıyı sağlayacak olan taşıt yoluna dönüştürüldüğünü, taşınmaz üzerinde müvekkilinin oturduğu bina ve muhtelif türde ağaçların bulunduğunu bunların da gerçek değerinin tespiti gerektiğini ileri sürmüştür.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın değer artırıcı özelliklerinin dikkate alınmaması, değerinin düşük tutulması, aleyhe olan imar değişikliği nedeniyle uzlaşma yoluna gidilmediğini, taşınmazın kentsel dönüşüm ve gelişim alanı içerisinde kaldığını, müvekkilinin taşınmazının imar durumu ile yüksek kattan sıfır kata indirildiğini, taşınmazın değerinin yok edildiğini, taşınmazın tapu kaydının beyanlar hanesinde "2535 m² hazine fazlalığı vardır" kaydının bulunduğunu, kamulaştırma bedeli tespit edilirken eksik kamulaştırma bedeli tespit edildiğini ileri sürmüştür.
3.Dahili davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın tapu kütüğünde Hazine fazlalığı şerhi bulunması nedeniyle İzmir 9. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/151 Esas sayılı dosyası ile Hazine fazlalığının paya dönüştürülmesi davası açıldığını, bu nedenle dava konusu taşımazın tapu kütüğünde yer alan miktar fazlalığı şerhi gereğince davalı yanında davaya katılmakta hukuki yararlarının bulunduğunu, Hazine fazlalığına isabet eden bedelin davalıya ödenmesi halinde oluşacak kamu zararının önlenmesi açısından taşınmazda bulunan miktar fazlalığının mahkemece yapılacak hesaplamaya dahil edilmesi ve tescil hükmü kurulurken dava konusu taşınmazın beyanlar hanesinde bulunan Hazine fazlalığı şerhinin korunması gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.12.2021 tarihli ve 2019/30 Esas, 2021/495 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ... vd. ve dahili davalı Hazine vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 09.03.2022 tarihli ve 2022/565 Esas ve 2022/799 Karar sayılı ilamı ile bedel yeniden belirlenerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare, davalılar ... vd. ve dahili davalı Hazine vekileri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda, davacı idare vekilinin Hazine yönünden davayı takip etmeyeceklerini beyan ettiği, nazara alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden bahisle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamına uyularak, Hazine payı yönünden karar verilmesine yer olmadığına, diğer davalılar payları yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar ... vd. ve dahili davalı Hazine vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; uygun emsal incelemesi yapılmadığını, metrekare değerinin aynı kamulaştırma kapsamında geçen dosyalara göre az olduğunu, bina değerinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Dahili davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; Hazine fazlalılığı şerhinin açılan dava neticesinde pay olarak tapuya tescil olduğunu, davacı her ne kadar Hazine yönünden davayı takip etmediğini belirtse de yargılama safahatının Hazine aleyhine de yürütüldüğünü ve bozma öncesinde Hazine payı yönünden de tescil kararı verildiğini, tescille payın davacıya geçip geçmediğinin araştırılması gerektiğini, aksi durumda bedel ödenmeden Hazine payının davacı adına tescil edilmiş olacağını ileri sürerek kararın bozulmasını iatemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Uyap sisteminden alınan güncel tapu kaydına göre Hazine payının aktif olduğu, sadece diğer davalılar paylarının Hazine'ye geçtiği anlaşılmıştır.
3. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar ... vd. ve dahili davalı Hazine vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalılar Sefer Ege vd.den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.