"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/350 Esas, 2023/8 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 19.12.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili Avukat ... gelmiş, davacı idare vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Manisa ili, Şehzadeler ilçesi, ... Mahallesi 349 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ve taşınmazın kamulaştırılan kısmının yol olarak terkinine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; idarece teklif edilen bedelin düşük olduğunu, taşınmazın net gelir metoduna göre bedelinin tespitini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 04.08.2015 tarihli ve 2014/1285 Esas, 2015/792 Karar ... kararı ile tespit edilen kamulaştırma bedelinin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısmının yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 25.10.2016 tarihli ve 2015/18819 Esas, 2016/11652 Karar ... bozma ilâmı ile dava konusu taşınmazda bulunduğu tespit edilen çekirdekli sofralık bağın (Alphonse Lavelle) değerlendirme tarihi olan 2014 yılı itibarıyla dekara asgari ve azami üretim miktarını, verimini, kg başına toptan satış fiyatı ve ayrıntılı üretim giderlerini gösteren veri listesinin İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünden getirtilip bu verilere uygun olarak değerlendirme yapılması gerekirken, bilirkişi raporunda 2012 yılı verileri uygulanıp dava tarihine endeksleme yapılarak değerin belirlenmesi, dava konusu taşınmazın bilirkişi raporunda belirtilen özelliklerinin bağ niteliğindeki taşınmazın değerinde %20 oranında objektif değer artışı ve dava konusu taşınmazın kamulaştırma sonrası sol tarafta kalan 2.619 m²lik kısmının yüzölçümü, geometrik durumu, kullanım amacı, otoyolun kot farkı ve geçiş imkanı vermemesi gibi vb. nedenlerle %20 değer düşüklüğü verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 19.06.2018 tarihli ve 2017/19 Esas, 2018/234 Karar ... kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespitine ve kamulaştırılan kısmın davalı adına olan tapusunun iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; bozma öncesi kapitalizasyon faiz oranının % 5 kabul edildiği ve bu hususta bozma yapılmadığı halde davacı idarenin usuli kazanılmış ... gözetilmeksizin kapitalizasyon faiz oranının %4 olarak kabulü ile fazlaya hükmedilmesi, 2014 yılı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri getirtilerek bu verilere uygun değerlendirme yapılması yönünde bozma kararı verilmiş ise de hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda Manisa Bağcılık Enstitüsü Müdürlüğü verilerine göre hesaplama yapılmış olması ve ilk kararla hüküm altına alınan bedele 27.03.2015 tarihinden ilk karar tarihine kadar faize hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi doğru olmadığı gibi, bozma kararı sonrası kesinleşme tarihinden sonra ödenmesine hükmedilen bedele kesinleşme tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece 09.09.2021 tarihli ve 2021/133 Esas, 2021/328 Karar ... kararı ile davanın kabulü ile kamulaştırma bedelinin tespitine ve kamulaştırılan kısmın davalı adına olan tapusunun iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin sair temyiz itirazları yerinde görülmeyerek, dosyaya İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün 19.12.2018 tarihli ve 3766078 ... yazısı ekinde sunulan 2014 yılı maliyet çizelgesine göre üretim masrafının nominal faiz, genel idare giderleri, amortisman payı hariç 810,45 TL olarak kabulü ile buna göre net gelirin belirlenmesi gerekirken masraf daha fazla alınmak suretiyle aza hükmedilmesi doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamı gereğince inceleme ve işlem yapılarak, davanın kabulüyle kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısmının tapusunun iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın yapılan incelemede resmi verilerle örtüşmeyecek şekilde fahiş olarak bedelinin belirlendiğini, objektif değer artışı uygulanmasının hatalı olduğunu, gerçek değerinin cok üstünde değer belirlenmesinin kabul edilemez olduğunu, lehlerine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek temyiz itirazında bulunmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın konumu ve özellikleri dikkate alınmadan objektif değer artışının ve kapitalizasyon faizinin denetimden geçen komşu parselere göre düşük uygulanmak suretiyle kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini ileri sürerek temyiz itirazında bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 437 nci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla, taraf vekillerinin temyiz dilekçelerinde ileri sürdüğü temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde görülmediğinden usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
19.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.