"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/168 Esas, 2023/407 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/514 Esas, 2020/473 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaza yönelik müdahalenin meni ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalı ... yönünden esastan reddine, diğer davalılar yönünden pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davalı ... Üniversitesi Rektörlüğü yönünden davanın kısmen kabulü ile müdahalenin menine ve ecrimisile,diğer davalı idareler yönünden davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı ... vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkeme kararı kaldırılarak hüküm düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın davalı ... yönünden kısmen kabulüne, diğer davalılar yönünnden pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usûl eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince, miktar veya değeri her paydaş için 238.730,00 TL'yi geçmeyen davalara ilişkin olarak Bölge Adliye Mahkemesi kararları kesin olup, bu kararlar aleyhine temyiz yoluna başvurulamaz.
Mahkemece davacı lehine hükmedilen ecrimisil bedeli Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 238.730,00 TL’nin altında kalmaktadır.
Bu nedenle; davacı lehine hükmedilen ecrimisil bedeli yönünden davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davalı ... vekilinin müdahalenin meni davasında gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ... ili, Menteşe ilçesi, Cedit Mahallesi , 291 parsel ( yeni 220 ada 1 parsel) sayılı taşınmazdan davalılar tarafından su isale hattı geçirildiğini belirterek müdahelenin men'i ve ecrimisil talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; üniversitelerinin ... ili ... ilçe, Yörükoğlu köyü, Karaören Mahallesinde bulunan Alansazak su kaynağından ... Üniversitesi ve ... Üniversitesi Kampüsünde bulunan yurtlar ile yol güzergahında bulunan İl Özel İdaresince belirlenecek köylere içme suyunu temin edecek projenin tamamlanması ve işletilmesi için 09.04.2001 yılında ... Valiliği İl Özel İdaresi ve Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurum Genel Müdürlüğü arasında ortak sözleşme hazırlandığını, bahse konu sözleşmeyi valiliği ve ... İl İdaresini temsilen dönemin ... Valisi Lütfi Yiğenoğlu, üniversiteyi temsilen dönemin Rektörü Prof. Dr. Ethem Ruhi Fığlalı, dönemin Yükseköğrenim Kredi Yurtlar Genel Müdürü Halim Küçük'ün imzaladığın, sözleşme hükümleri çerçevesinde su isale hattının geçeceği gerçek ve tüzel kişilere ait arazilerden geçiş hakkının temini ile ilgili tüm işlemleri yapmak, bunların her türlü mali, idari ve hukuki sorumluluğunun ... İl Özel İdaresi'nin yükümlü olduğunu, üniversitelerinin bahse konu sözleşmeden kaynaklanan tüm yükümlülüklerini bugüne kadar yerine getirdiğini, arazilerden geçiş hakkının temini ile ilgili tüm işlemlerden sorumlu olan ... İl Özel İdaresinin dava konusu yer ile ilgili bugüne kadar Üniversitelerine herhangi bir bildirimi veya talebi olmadığını, Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 Sayılı Kanun 06.12.2012 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdiğini Kanunun 1 inci maddesi ile sınırları il mülki sınırları olmak üzere ... Büyükşehir Belediyesi kurulduğunu ... İl Özel İdaresinin ise tüzel kişiliği kaldırıldığını, sözleşme hükümleri çerçevesinde su isale hattının geçeceği gerçek ve tüzel kişilere ait arazilerden geçiş hakkının temini ile ilgili tüm işlemleri yapmak, bunların her türlü mali, idari ve hukuki sorumluluğun üstlenmenin ... İl Özel İdaresi'nin yükümlülüğünde olduğundan üniversiteleri açısından davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza el atan idarenin dava dilekçesinde de belirtildiği üzere ... ve ... Kredi ve Yurtlar Kurumu Müdürlüğü olduğunu, bu nedenle davaya husumet nedeniyle itiraz ettiklerini, dava konusu taşınmaza su ishale hattı yapılmak suretiyle el atıldığını, su ishale hattı yapımının işletilmesi, bakımı müvekkilinde olmadığını, müvekkili idareden ayrı tüzel kişiliği bulunan ... Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğünde olduğunu, dava dilekçesinde fiili el atma olduğu iddia edilen eylemin tarihinin belirtilmediğini, dava şartı oluşmadan dava açıldığı gibi davanın süresi içinde açılmadığını, dava konusu taşınmaza ilişkin içme suyu ihale hattı ihalesi ... tarafından yapıldığını, kontrollük hizmetleri geçici ve kesin kabul işlemlerinin yeni ... sorumluluğunda sonuçlandırıldığını, dava konusu edilen yerin imarda yol olarak gözükmesi nedeni ile idari yargının görevli olduğunu bu nedenle görülmekte bulunan davanın görev yönünden reddedilmesi gerektiğini, müvekkilinin taraf sıfatının bulunmaması nedeni ile dosyadan çıkartılmasına karar verilmesini, mahkeme aksi kanaatteyse bahsetmiş oldukları nedenler doğrultusunda davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı ... ( MUSKİ )vekili cevap dilekçesinde özetle; 1994 yılında geçirilen isale hattıyla ilgili müvekkil idarenin herhangi bir sorumluluğunun olduğunun düşünülemeyeceğini, bilindiği üzere ecrimisil malı, haksız yere ve kötü niyetli olarak kullanan, geri verme yükümlülüğünü de yerine getirmeyen kişilerden haksız işgal tazminatı olarak alınıp hak sahibine verilmesi için açılan bir dava türü olduğunu, olay tarihi itibarıyla MUSKİ'nin henüz kurulmamış olması nedeniyle haksız ve kötü niyetli olarak kullanıldığının kabul edilemeyeceğini, dava dilekçesinde yer alan iddialara itiraz ettiklerini, açılan davanın süresinde açılmadığını bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
4. Davalı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı ile müvekkili kurum arasında akdedilmiş bir sözleşme bulunmadığını, dava konusu olaya ilişkin sözleşmenin ilgili hükümleri uyarınca davacının taleplerinin muhatabının müvekkili kurum olmadığını, husumet itirazında bulunduklarını, 351 sayılı Kanun'un birinci maddesine göre müvekkili kurumun merkezinin Ankara olduğunu, bu nedenle 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (6100 sayılı Kanun) uyarınca genel yetkili mahkemenin Ankara Mahkemeleri olduğunu, ... ili, ... ilçesi, Yörükoğlu köyü Karacaören Mahallesinde bulunan Alansazak su kaynağından ... Üniversitesi ve ... Üniversitesi kampüsünde bulunan yurtlar ile yol güzergahında bulunan İl Özel idaresince belirlenecek köylere içme suyu temin edecek projenin tamamlanması ve işletilmesi amacıyla ... İl Özel İdaresi, ... Üniversitesi rektörlüğü ve müvekkili kurum arasında sözleşme imzalandığını, sözleşme hükmü gereğince davacının müdahalenin meni ve ecrimisil bedeli taleplerinin müvekkili kuruma yönetilmesinin açıkça hukuka aykırı olduğunu tüm bu taleplerin muhatabının sözleşme hükmü gereği ... İl Özel idaresinde olduğunu bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi Rektörlüğü yönünden davanın kısmen kabulü ile müdahalenin menine ve ecrimisile,diğer davalı idareler yönünden pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi Rektörlüğü vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi vekili istinaf dilekçesinde; dava konusu taşınmazdan geçirilen su isale hattının eski hale getirilmesi halinde telafisi mümkün olmayan zararlara sebebiyet verebileceğinin, kamu yararı ve iyi niyet kuralları gözetilerek el atılan kısım için mahkemece el atmanın önlenmesine ve ecrimisile hükmedilmesinin hatalı ve hukuksal dayanaktan yoksun olduğunu vekâlet ücreti yönünden de kararının usul ve Kanuna aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç:
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla, tespit ve hüküm altına alınan 1.420,31 TL ecrimisil bedelinin, İlk Derece Mahkemesi karar tarihi olan, 2020 yılı itibarıyla 6100 sayılı Kanun'un 341 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirlenen 5.390,00 TL istinaf kesinlik sınırı altında kaldığı anlaşıldığından, davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi'nin, ecrimisil yönünden istinaf başvurusunun reddine karar verildikten sonra, müdahalenin men'îne ilişkin yapılan incelemede su isale hattı geçirilmek suretiyle kamulaştırmasız el atıldığı, hattın, malikin tasarruf hakkını engellediği, davacının eski hale getirme talebinin bulunmadığı gözetilerek davacını, davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi hakkındaki müdahalenin men'î davasının kabulüne; taşınmaz üzerinden geçirilen su isale hattından dolayı, diğer davalıların sorumluluğu bulunmadığından, diğer davalılar hakkındaki davanın husumetten reddine yönelik verilen kararda usul ve Kanuna aykırılık görülmediği ancak harç, yargılama giderleri ve vekâlet ücreti hususlarında İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak hüküm düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar:
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi Rektörlüğü vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri:
Davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi Rektörlüğü vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaza müdahalenin meni ve ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu taşınmaz üzerinden geçirilen su isale hattından dolayı davalı ... haricindeki davalıların sorumluluğu bulunmadığından diğer davalılar hakkındaki davanın husumetten reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi Rektörlüğü vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre; dava konusu ... ili, Menteşe ilçesi, Cedit köyü 291 parsel sayılı taşınmazın 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 22 nci maddesinin (a) bendi uyarınca kadastro yenileme çalışmalarının tamamlanarak 220 ada 1 parsel olarak tescil edildiği ancak yenileme çalışmaları sonucu oluşan yeni tapu kaydı ile kadastro krokisi ilgili Tapu Müdürlüğü ve Kadastro Müdürlüklerinden getirtilip el atılan alanların değişip değişmediği hususunda rapor denetlenmeden infaza elverişli rapor alınması gerektiğinin düşünülmeden hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı ... Vekilinin Ecrimisil Talebine İlişkin Temyizi Yönünden;
Davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi Rektörlüğü Vekilinin Müdahalenin Meni Talebine ilişkin temyizi yönünden;
Davalı ... Sıtkı Koçman Üniversitesi Rektörlüğü vekilinin temyiz isteminin kabulü ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın 6100 Sasılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.