"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/568 Esas, 2022/3212 Karar
KARAR : Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Aydın 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/279 Esas, 2020/177 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın tazminat talebi yönünden kısmen kabulüne ecrimisil istemi yönünden ise feragat nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın tazminat talebi yönünden kabulüne, ercimisil talebi yönünden feragat nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı idare vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun’un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Davacılardan ... dışında kalan davacılar yönünden ödenmesine karar verilen tazminat bedelinin Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL'nin altında kaldığı anlaşılmakla, davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacılardan ...'a ödenmesine karar verilen kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat bedeli yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan davalı idare vekilinin temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Aydın ili, ... ilçesi, ... Mahallesi ... Mevkii 124 ada 33 parsel sayılı kapama kestane bahçesi niteliğindeki taşınmazın acele kamulaştırılan alan ile acele kamulaştırma kararında geçmeyen ancak fiili olarak el atılan kısmın bedelinin tespit edilerek fazlasına dair haklarımız saklı kalmak üzere şimdilik 2.300,00 TL tazminat ile acele kamulaştırma kararında geçmeyen ancak fiili olarak el atılan kısmının 2015 yılından itibaren ecrimisil bedelinin tespit edilerek fazlasına dair haklarımız saklı kalmak üzere şimdilik 200,00 TL'nin dava tarihinden itibaren işlemeye başlayacak yasal faizi ile birlikte müvekkillerre ödenmesini, karar kesinleştikten sonra bedele kamu alacakları için en yüksek faiz oranın uygulanmasına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine, haksız davanın esastan reddine, mahkemenin aksi kanaatte olması halinde Aydın ili, ... ilçesi, ... Mahallesi ... mevki 124 ada 33 parselde kayıtlı taşınmazın 6.272,42 m²sinin Hazine adına tesciline ve davacının taşınmazdan tahliyesine, kamulaştırma bedelinin acele el koyma davası tarihi itibarıyla hesaplanmasına, davacıların acele el koyma davası tarihinden itibaren taşınmazın tahliye tarihine kadar ki kullanım bedelinin tespiti ile bu bedelin kamulaştırma bedelinden tenziline karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın tazminat talebi yönünden kısmen kabulüne ecrimisil istemi yönünden ise feragat nedeniyle reddine, Aydın ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 124 ada 33 nolu parselin fen bilirkişisinin 03.07.2019 tarihli rapor ve eki krokisinde B harfli mavi renk ile taralı 281,54 m²lik yerin C harfli mavi renkle taralı 98,12 m²lik yerin, D harfli pembe renkle taralı 12.413,58 m²lik yerin davacılar adına olan tapusunun iptali ile davalı ... adına, B ve C harfli yerin yol, D harfli yerin ise tribün alanı olarak Hazine adına kayıt ve tesciline, dava konusu kısımların kamulaştırmasız el atma nedeniyle hesaplanan tazminat bedelinden davacılara daha önce yapılan ödemelerin güncel değeri mahsup edildikten sonra 48.099,75 TL'nin davacıların murisi Halil İbrahim Tan'ın veraset ilamındaki hisseleri oranında dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunun yerleşik Yargıtay İçtihatlarına aykırı olarak hazırlandığını, mahkemece yapılan itirazlara göre kamulaştırmasız el atma bedelini hesaplattırılmadığını, çok düşük kamulaştırmasız el atma bedeline hükmedildiğini, acele el koyma kararında tescil hükmü bulunmadığından ... Tapu Müdürlüğünün yapmış olduğu tescilin yolsuz olduğunu, dava konusu taşınmazın kapama kestane bahçesi olduğunu, bu nedenle dava konusu el atılan kısmın bedelinin net gelir hesabına göre yapılması gerektiğini, kamulaştırmasız el atma bedelinden daha önce ödenen acele kamulaştırma bedelinin güncel değerinin düşürülmesinin hatalı olduğunu, yargılama giderlerinin hatalı hesaplandığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davanın reddine karar verilmesi gerekirken aksi yöndeki kısmen kabulünün usul ve kanuna aykırı olduğunu, davanın husumet yönünden Maliye Hazinesine yöneltilmesi doğru olmayıp davanın öncelikle husumet yönünden reddi gerektiğini, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda verilerin tam olarak dikkate alınmadığını, eksik inceleme ile hazırlandığını, davanın esas yönünden de reddi gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranı %4 alındığını, vekâlet ücretine hükmedilmemiş olmasının usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu Aydın ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, ... Mevkii, 124 Ada, 33 parsel sayılı taşınmazın 12.793,24 m² kısmının acele kamulaştırılmasına karar verildiği, Aydın 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/468 Esas, 2015/356 Karar sayılı kararının 16.06.2015 tarihinde verildiği ve bu karar üzerinden Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin içtihatları ile belirlenen makul süre olan altı ayı geçtiği halde idarece 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan bedel tespit davasının açılmadığı, 2942 sayılı Kanun'un Geçici 6 ncı maddesi gereğince, 09.10.1956 - 04.11.1983 tarihi arasında yapılan el atmalar hariç, dava yoluna gidilmeden önce uzlaşma için idareye başvurma zorunluluğu bulunmadığından dava şartı yönünden itirazların yerinde görülmediği, husumet yönünden itirazında acele el koyma dosyasında davacı ... olduğundan itirazın yerinde olmadığı, davaya konu taşınmazın kapama kestane bahçesi niteliğinde olması nedeniyle kestane ürününün net gelirinin belirlenmesi doğru ise de dava tarihi dikkate alındığında 2018 yılı ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün ürün verilerine göre hesap yapılması gerektiğinden, usul ekonomisi de dikkate alınarak, bu hususta ek rapor alınmamış ve Dairece bedelin yeniden hesaplanması yoluna gidilerek m² bedeli belirlenmiş, acele kamulaştırma dosyasında yatan 117.004,00 TL'nin dava tarihi itibarıyla güncel değeri olan 193.281,87 TL'nin mahsubu doğru olmadığından Dairece resen hesaplanmış, harcı tamamlanan bedel üzerinden karar verilmesi gerektiği belirlenmiş, taşınmaza el atma tarihi dikkate alındığında harç ve vekalet ücretinin nispi alınması gerektiği düşünülmeden maktu vekâlet ücreti takdir edilmesi doğru bulunmamış, davalı ... vekilinin davanın kısmen reddine karar verilmesi nedeniyle davalı lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiği yönündeki itirazı yerinde olmakla birlikte, feragat nedeniyle reddedilen ecrimisil yönünden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre reddedilen miktarı geçmeyecek şekilde vekâlet ücreti taktir edilmesi gerektiğinden bu hususlara ilişkin olarak tarafların istinaf başvurularının kısmen kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üçüncü alt bendi uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde belirttiği itirazlarını tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı ... arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili ile ecrimisil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararı.
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki taşınmaza gelir metodu esas alınarak 2018 yılı ... İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün ürün verilerine göre değer biçilmesinde ve belirlenen bedelden acele kamulaştırma dosyasında belirlenen bedelin mahsup edilmesi suretiyle fark bedelin davalı Hazineden tahsili ile el atma tarihi itibariyle nispi harç ve vekâlet ücretine hükmedilmesinde ve reddedilen kısım yönünden idare lehine vekâlet ücretine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı ... vekilinin ... Dışında Kalan Davacılara İlişkin Temyizi Yönünden;
Davalı ... vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Davalı ... vekilinin ...'a İlişkin Temyizi Yönünden;
Davalı ... vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.