"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/532 Esas, 2022/578 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın kamulaştırılan kısmının davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tescili istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Manisa ili, Turgutlu ilçesi, ... Mahallesi 62 ada 20 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın kamulaştırılan kısmının davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davalı idare adına tescili talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; idarece ve acele el koyma dosyasında taşınmazın bedelinin düşük belirlendiğini, objektif değer artış oranının düşük uygulandığını ileri sürerek taşınmazın gerçek bedelinin tespitini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 14.08.2020 tarihli ve 2019/504 Esas, 2020/409 Karar sayılı kararıyla; davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 01.03.2021 tarihli ve 2021/550 Esas, 2021/534 Karar sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece yapılan temyiz incelemesi sonucunda Bölge Adliye Mahkemesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararı; dosyada bulunan kanıt ve belgelere göre; ilk derece mahkemesince tespit edilen kamulaştırma bedelinden acele kamulaştırma bedelinin mahsup edilmesi sonrası oluşan fark bedelin bloke edilmesi için davacı idare vekiline verilen usulüne uygun yasal süreler içerisinde bedel depo edilmediğinden davanın reddine karar verilmiş ise de dosyaya sunulan 18.06.2021 tarihli banka dekontuna göre davacı idarenin karar tarihinden sonra depo kararını yerine getirdiği anlaşıldığından, usul ekonomisi gözetilerek tarafların beyanları da alındıktan sonra işin esasına girilip karar verilmesi gerektiğinden karar bozulmuştur.
B.İlk Derece Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Turgutlu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 14.01.2022 tarihli ve 2021/499 Esas, 2022/24 Karar sayılı ilâmı ile davanın kabulü ile kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa derhâl ödenmesine, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısmının davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davalı adına olan tapu kaydının iptali davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Turgutlu 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; arazi niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmediği bu nedenle davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiş ancak aynı kamulaştırma kapsamında kamulaştırılan ve aynı mahalleden intikal eden Dairemiz denetiminden geçen dosyalar dikkate alındığında, 04.12.2019 tarihli bilirkişi raporu hükme esas alınması gerekirken, 26.02.2020 tarihli ek raporun hükme esas alınması doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D.İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Turgutlu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.11.2022 tarihli ve 2022/532 Esas, 2022/578 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa derhâl ödenmesine, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan kısmının davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde; bilirkişi raporunda münavebe planını hatalı olduğunu, net gelirin yüksek belirlendiğini, uygulanan objektif değer artış oranının yüksek olduğunu, kamulaştırmadan arta kalan alanda değer azalışı verilmemesi gerektiğini ve idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesinin hakkaniyete aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; bozma kararı sonrası tespit edilen 391.048,67 TL kamulaştırma bedelinden değişik iş dosyasında depo edilen miktar mahsup edildikten sonra bakiye 190.031,46 TL kamulaştırma bedelinin depo edilmesi gerekirken yerel mahkemece davacı idareye depo için süre vermediğini, fark kamulaştırma bedeli müvekkil lehine depo edilmediğini, bozma kararı öncesinde yani 18.06.2021 tarihinde depo edilen ve güncel kamulaştırma bedeline göre eksik olan bedele istinaden dosyada hüküm tesis edilmediğini ayrıca kapitalizasyon faiz oranını yüksek, objektif değer artış oranının düşük belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın kamulaştırılan kısmının tapudan yol olarak terkini istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki Manisa ili, Turgutlu ilçesi, 11. Mıntıka Mahallesi 62 ada 20 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi yerindedir.
4. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
5. Dairemizin 03.10.2022 tarihli bozma kararı sonrası tespit edilen fark 36.581,63 TL'nin depo edilmesi için davacı idareye yasal süreler verilip depo ettirilmeden davanın kabulüne karar verilmesi usul ve kanuna aykırıdır.
6. Kabule göre de bozma öncesi tespit edilen 354.467,04 TL'den acele el koyma bedelinin mahsubuyla kalan 153.449,83 TL’ye dava tarihinden 4 ay sonrası olan 21.09.2019 tarihinden bozma öncesi karar tarihli olan 14.01.2022 tarihine, fark 36.581,63 TL’ye 29.01.2019 tarihinden son karar tarihi olan 11.11.2022 tarihine kadar faiz işletilmesi gerekirken yazılı şekilde faize hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde iadesine,
13.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.