"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2020/1594 Esas, 2022/1858 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bayındır Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/25 Esas, 2018/290 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili ve davalı ... tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, Bayındır ilçesi, ... Mahallesi 2803 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın idare adına tescili ile yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... cevap dilekçesinde; dava konusu taşınmazın 1500 m² lik kısmını Karayolları Genel Müdürlüğüne kamulaştırma yapılması için gönüllü olarak verdiklerini, şuan ise ... Mahallesi girişi için döner kavşak yapılması amacıyla tarlalarından 2034 m² daha ikinci defa kamulaştırma yapılmak istendiğini, ikinci defa kamulaştırma yapılması durumunda topraklarının azalacağından mağdur olacaklarını mağduriyetlerinin giderilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine ve dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ve davalı ... istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkemenin yargı denetimine elverişli olmayan bilirkişi raporunu hükme esas alması nedeniyle kararın kaldırılarak, kamulaştırma bedelinin yeniden tespit edilmesini talep etmiştir.
2.Davalı ... istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelini çektiğini, davanın kabulü halinde karayolunda trafik kazalarının olacağını, bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın tamamının sulu tarla olarak nitelendirildiği ve buğday ile domates münavebesinin uygulandığı, Bayındır İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün dava yılı olan 2018 yılı verileri hazır olmadığından yerine 2017 yılına ilişkin maliyet cetveline göre net gelirin belirlendiği, kapitalizasyon faizinin Yargıtay son içtihatlarına göre % 4 olarak alındığı, dava konusu taşınmazların bilirkişi raporuna yansıyan nitelikleri itibarıyla objektif değer artışı uygulandığı, kapitalizasyon faizini belirleyen kriterlerin mükerrer olarak objektif değer artışında kriter olarak alınmadığı, değerlendirme yılının ise 2018 yılı olduğu görülmüş, hükme esas alınan raporun bu açıdan usul ve kanuna uygun düzenlenmediği anlaşıldığından Bayındır İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün 2018 yılı cetveli dosyamız arasına alınmış, usul ekonomisi de dikkate alınarak, Dairemizce, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki tespitler doğrultusunda 2018 yılı resmi verileri uyarınca aşağıdaki şekilde hesaplama yapılmış, 2018 yılı resmi verileri ile tespit edilen net gelirin İlk Derece Mahkemesince esas alınan net gelirden daha yüksek çıktığı davalının bedele yönelik itirazının olmadığı dikkate alınarak bu hususta idare aleyhine değerlendirme yapılmadığı ancak tespit edilen bedelin davalılara derhal ödenmesi gerektiği ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da gözönüne alınarak, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerektiğinden davacı idare vekili ve davalı ...'ın istinaf taleplerinin kısmen kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde belirtmiş olduğu hususlar dahilinde ve resen gözetilecek nedenlerle istinaf kararının temyizen incelenek bozulmasını ve idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tescili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan kararı da gözönüne alınarak, davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi yerindedir.
4.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.