"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2450 Esas, 2023/197 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve dava konusu taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare ve davalı ... vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Düzce ili, Cumayeri ilçesi, ... Köyü 2 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; hukuk ve hakkaniyete uygun bir şekilde kamulaştırma bedelinin tespit edilmesine karar verilmesini talep etmişlerdir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 08.07.2021 tarihli ve 2020/82 Esas, 2021/254 Karar sayılı kararıyla davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalılar ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 12.11.2021 tarihli ve 2021/1751 Esas, 2021/1457 Karar sayılı kararıyla arazi niteliğindeki taşınmaza net gelir esas alınarak değer biçilmesinin, dava konusu taşınmazın niteliği ve konumuna göre objektif değer artışı ve kapitalizasyon faizinin yerinde olduğu, bilirkişi kurulunun kanuna uygun olarak oluşturulduğu, kaldırma kararı öncesinde verilen İlk Derece Mahkemesi kararına karşı davalılardan yalnızca İrfan ve ... tarafından istinaf yoluna başvurmuş olduğu halde, idare lehine doğan usuli kazanılmış hakkın gözetilerek fazla depo edilen bedelin adı geçenlerden tahsiline karar verilmesi gerektiğinden, İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırarak yeniden karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonunda; 03.11.2017 tarihinde 88.016,75 TL, ek kamulaştırma kararı sonrası 12.01.2018 tarihinde 876.272,58 TL olmak üzere toplam 964.289,33 TL depo edildiği ayrıca yargılama sırasında muhdesat bedeli olarak 45.140,00 TL davalılara ödendiği halde , 88.016,75 TL ile 964.273,00 TL'nin ayrı ayrı belirlenen kamulaştırma bedelinden mahsup edildiği, öncelikle; davacı idareden toplam depo edilen bedel ile yargılama aşamasında iade edilen bir kısım olup olmadığının sorularak varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi ve fazla depo edilen 895,060,90 TL bedelin varsa semeresi ile iadesine karar verilmesi gerektiğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma kararı gereğince davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan raporun yetersiz olduğunu, denetime elverişli olmadığını, ürün maliyetlerinin düşük alındığından bedelin yüksek belirlendiğini, kapitalizasyon faiz oranının düşük, objektif değer artış oranının hatalı belirlendiğini, objektif değer artış oranının %50'yi geçmemesi gerektiğini, davacı idare lehine vekâlet ücreti verilmesi gerektiğini ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; kaldırma kararı öncesinde İrfan ve ... tarafından istinaf yoluna başvuruda bulunulduğunu, davalı içinde ek kamulaştırma bedeline hükmedilmesi gerektiğini, davacı idare lehine usuli kazanılmış hakkın oluşmayacağını, mülkiyet hakkının Anayasa ile güvence altına alındığını ileri sürerek temyiz isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370, 371 ve 373 üncü maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare ve davalı ... vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davalı ...'ndan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.