"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/334 Esas, 2022/681 Karar
KARAR : Husumetten ret/ kısmen kabul/kabul
Taraflar arasında görülen kamulaştırmasız el atılan taşınmazın bedelinin tahsili istemine ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın ... yönünden husumetten reddine davalı ... yönünden kısmen kabulüne, davalı TEİAŞ yönünden kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davalılar TEİAŞ ve ... Belediyesi Başkanlığı vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacılar vekili asıl dosyanın dava dilekçesinde özetle; müvekkillinin İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 766 ada 66 parsel sayılı taşınmazın paydaşı olduğunu, davaya konu taşınmazın imar planında kısmen konut-ticaret, kısmen park ve kısmen de yol alanında kaldığını, imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı ... tarafından amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi nedeniyle taşınmaz bedelinin ödenmesi gerektiğini belirterek şimdilik 10.000,00 TL el atma tazminatının dava tarihinden işleyecek yasal faiziyle davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
2. Davacılar vekili birleştirilen İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesi 2018/189 Esas sayılı dosyanın kapsamında sunulan dava dilekçesinde özetle; davacıların İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 766 ada 66 parsel 3 numaralı paftada kain gayrimenkulün maliklerinden olduğunu, davacılara ait davaya konu bu taşınmazın 13.02.1998-15.03.1999 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli ... Revizyon Uygulama İmar Planına göre, ikiz nizam, H-15,50, m 5 kat irtifalı, ön bahçe 0.00 m, arka bahçe:5.00m, yarım bahçe, 1.00m yapılanma şartlarına sahip konut-ticaret alanında, kısmen Park alanında, kısmen de yolda kaldığını, aynı konuya ilişkin İstanbul Anadolu 30. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/504 Esas sayılı dosyasında dava açıldığını, fazlaya ilişkin ek dava ve talep hakkıları saklı kalmak kaydıyla, ıslah yapıldığını fakat sehven gözden kaçarak eksik ıslah yapıldığını, ancak yerel mahkeme tarafından ise tüm parsel yönünden hüküm kurulduğunu, yerel mahkeme ıslah dilekçesinden fazlaya hükmettiği gerekçesiyle Yargıtayca mahkeme tarafından verilen kararın bozulduğunu, bunun üzerine mahkemenin 10.04.2018 tarihli celsesinde ek dava açıp bu davayla birleştirmek üzere mahkemece taraflarına süre verildiğini, bu nedenlerle iş bu dosyanın İstanbul Anadolu 30. Asliye Hukuk Mahkemesi 2017/504 esas sayılı dosyası ile birleştirilmesini, İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi Kireçhane Caddesi 766 ada 66 parsel 3 numaralı paftada kain gayrimenkulün 323.16 metre karelik kısmı taşınmaz imar planına göre yol kaldırım ve park alanında kalan kısımlarının ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi, malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle şimdilik 86.687,67 TL'nin dava tarihinden işleyecek yasal faiziyle kamulaştırma bedeli olarak davalı Belediyeden alınarak müvekkillerine hisseleri oranında ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
3. Davacılar vekili birleştirilen ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi 2012/587 Esas sayılı dosyanın sunulan dava dilekçesinde özetle; davaya konu yerdeki imar planının davalı ... Belediyesince yapıldığını, imar planının kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde davalı ... tarafından amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmediğini, taşınmazın üzerinde diğer davalı TEİAŞ'a ait elektrik hattı da bulunduğunu ve bunun taşınmazın değerinde düşüklüğe yol açtığını belirterek şimdilik 500,00 TL el atma tazminatının davalı belediyeden, 500,00 TL irtifak bedelinin ise davalı TEİAŞ 'tan dava tarihinden işleyecek yasal faiziyle birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir. Davacı vekili 01.05.2013 tarihli ıslahla, el atılan yerler için taleplerini 90.472,48 TL'ye, irtifak hakkı için 126.557,29 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmaza fiilen el atma olmadığını, imar planını yapan belediyenin ... Belediyesi olması nedeniyle husumetin müvekkili idareye yöneltilemeyeceğini, uzlaşma usulüne başvurmadan dava açılamayacağını belirterek davanın reddini savunmuştur.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; hukuki el atmalarda görev yerinin idare mahkemeleri olduğunu, taşınmazın değerini etkileyebilecek objektif faktörlerin nazari itibara alınması gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
3. Davalı TEİAŞ Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu 766 ada 66 parsel sayılı taşınmazın evveliyatı olan 18 parsel üzerinde 795 m²lik irtifak hakkının kamulaştırma ile tescil edildiğini, 18 parselin ifrazı ile 540 m² irtifak hakkının 766 ada 66 parsele aynen taşındığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 09.06.2015 tarihli ve 2012/153 Esas, 2014/271 Karar sayılı kararı ile davanın ... yönünden husumetten reddine, birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin 09.06.2015 tarihli ve 2012/153 Esas, 2014/271 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacılar, davalı TEİAŞ ve ... Belediyesi Başkanlığı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
3. Dairemizin onama ilamına karşı davalı ... Belediyesi Başkanlığı vekilince karar düzeltme talebinde bulunulmuştur.
4. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; arsa niteliğindeki İstanbul ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 766 ada 66 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmediğinden davacılar vekili ile davalı TEİAŞ Genel Müdürlüğü vekilinin temyiz itirazlarının yerinde olmadığı, dosya içerisindeki fen bilirkişisi Nadir Gökalp tarafından düzenlenen rapor ve krokiye göre; dava konusu taşınmazın imar planında yol ve park olarak ayrılan kısımların yüzölçümü 323,16 m², fiili duruma göre de yol ve park olarak el atılan kısımların yüzölçümü 327,36 m² olup, davacılar vekilinin ıslah dilekçesi ve fiili duruma göre 327,36 m²nin karşılığı talep edildiği halde, gerekçesi açıklanmadan talep aşılmak suretiyle fazla bedele hükmedilmesi doğru görülmediğinden davalı ... vekilinin temyiz itirazları kabulüyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen İkinci Karar
Mahkemenin Mahkemenin 21.05.2019 tarihli ve 2017/507 Esas, 2019/247 Karar sayılı kararı ile davanın ... yönünden husumetten reddine, birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 21.05.2019 tarihli ve 2017/507 Esas, 2019/247 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazın tapudaki yüzölçümü 633 m², bedeline hükmedilen alanların toplamının ise 650,52 m² olduğu, tapuda düzeltim yapıldığına ilişkin bilgi belge de bulunmadığı halde gerekçesi açıklanmadan fazladan bedele hükmedilmesi doğru görülmediği gibi dava konusu taşınmazın fiilen el atılan bölümleri ile fiilen el atılmayan bölümleri açıkça kroki üzerinde gösterilip, el atılmayan bölümlerin imar planında özgülenme amacı da belirtilmek suretiyle fen bilirkişisinden alınacak ek rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi, muris ... vd. tarafından ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi 2012/587 Esas ve İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesi 2018/189 Esas sayılı dava dosyalarında kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemli açtıkları davaları ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/567 Esas sayılı dosyası ile birleştirilmiş, sonrasında yargılama sırasında vefat eden ... (mirasçıları) yönünden dosya tefrik edilerek farklı bir esasa kaydedildiği halde mahkemece karar başlığında ve hüküm fıkrasında dosyanın evveliyatıyla ilgili asıl ve birleştirilen dava dosyaları belirtilerek infazda karışıklık oluşturacak şekilde hüküm kurulması, Mahkemece verilen karar Dairemiz bozma kararı ile ortadan kalktığından bozma konusu yapılmayan hususlar yönünden de ilk karardaki gibi hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi, dava konusu taşınmaz tek olup asıl dava ile birleştirilen dava tek bir hukuki nedene dayalı olarak açıldığından, toplam bedel üzerinden tek vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken, asıl ve birleştirilen dava yönünden ayrı ayrı vekâlet ücreti takdir edilmesi doğru görülmediğinden hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilamı gereğince inceleme ve işlem yapılarak davanın ... yönünden husumetten reddine davalı ... Belediyesi Başkanlığı yönünden kısmen kabulüne, davalı TEİAŞ yönünden kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı TEİAŞ ve ... Belediyesi Başkanlığı vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; karatın usul ve yasaya aykırı olduğunu, 7421 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu' na eklenen Ek madde 4 ile" Bu kanun kapsamında açılan davalarda verilen bedel ve tazminat kararlarına ilişkin mahkeme ve icra harçları, davalı idare tarafından ödenmek üzere maktu olarak belirlenir.” hükmü gereği maktu harca hükmedilmesi gerektiği, husumetin idareye düşmediğini, davaya konu taşınmazdan geçen enerji nakil hattı nedeniyle daha fazla değer kaybının oluştuğun ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı TEİAŞ Genel Müdürlüğü vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu taşınmazın 1971 tarihinde usulünce kamulaştırıldığını, aynı parselin başka malikleri tarafından aleyhimize açılan İstanbul Anadolu 30.Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.09.2022 tarihli ve 2016/250 Esas, 2019/23 Karar, sayılı kararda davalı TEİAŞ yönünden davanın reddine karar verildiğini, değer düşüklüğünün çok yüksek hesaplandığını emsal incelemesinin hatalı olduğunu, bedelin fahiş olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, tapu maliki davacılar ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usûlü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 7421 sayılı Kanun ile 2942 sayılı Kanun'a eklenen Ek madde 4'ün üçüncü fıkrası; "Bu Kanun kapsamında açılan davalarda verilen bedel ve tazminat kararlarına ilişkin mahkeme ve icra harçları, davalı idare tarafından ödenmek üzere maktu olarak belirlenir. ” şeklinde düzenlenmiştir. Eldeki dava 04.11.1983 tarihinden sonra el atılan taşınmazın bedelinin tahsili istemine ilişkin olup 04.11.1983 tarihinden sonra kamulaştırma yapılmaksızın el konulan taşınmazlar hakkında açılan davalara ilişkin 2942 sayılı Kanun’da yasal düzenleme bulunmadığı, bu davaların kaynağını Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun. 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas. 1956/6 Karar ile 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas. 1956/7 Karar sayılı kararlarından aldığı nazara alındığında nispi harca hükmedilmesi yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre tarafların aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazı yerinde görülmemiştir.
4. Davacılar murisi vekilince ... aleyhine ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/567 Esas sayılı dosyasında el atma nedeniyle tazminat istemine ilişkin dava açıldığı, yine ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/587 Esas sayılı dosyasında davalı TEİAŞ ve ... Belediyesi Başkanlığı aleyhine el atma nedeniyle tazminat istemli dava açıldığı ve bu davanın 2012/587 Esaslı dosya ile birleştirilmesine karar verildiği, sonrasında ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi kapatılarak dosyanın İstanbul Anadolu 13. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/567 Esas numarasını ve adını aldığı davacı ... için açılan davalar yönünden 18.03.2014 tarihli duruşmada tefrik kararı verildiği, böylece açılan davaların yargılamasına İstanbul Anadolu 30. Hukuk Mahkemesinin 2015/108 Esas sayılı dosyasın da yargılamanın devam edildiği yine ... mirasçılarının İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/189 Esas sayılı dosyasında ... Belediyesi aleyhine ek dava açtığı ve bu dosyanında 2015/108 Esas sayılı dosya ile birleştirilmesine karar verildiği gözetildiğinde, bozma ilamı sonrasında her bir dava yönünden ayrı ayrı hüküm kurulmak suretiyle karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile Birleştirilen İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/189 Esas sayılı dosyası yönünden olumlu olumsuz hüküm kurulmaması bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar TEİAŞ ve ... Belediyesi Başkanlığı vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine
23.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.