"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1679 Esas, 2023/181 Karar
KARAR : Esastan ret/ Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kocaeli 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/478 Esas, 2020/115 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili, davalılar ... vd. vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davalı ..., davalı ... ve davalılar ... vd. vekilleri yönünden başvurunun esastan reddine, davacı idare yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kararı davacı idare vekili, davalılar ... vd. vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, İzmit ilçesi, ... köyü 2359 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini belirtmiştir.
2.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini, gerçek değerinin bilirkişi incelemesi ile belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline ve yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili, davalılar ... vd. vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; taşınmazın vasfının arazi vasfında değerlendirilmesi gerektiğini, dava konusu taşınmaza emsal olarak alınan taşınmazın uygun olmadığını, raporda tek emsalle kıyaslama yapılmasının sağlıksız olduğunu, 2942 ... kanun ve Yargıtay kararları uyarınca, dava konusu taşınmazın özellikleri, bulunduğu konumu gibi özelliklerinin, emsal alınan taşınmazın üstün ve eksik yönleri kıyaslanarak değer tespiti gerektiğini, bilirkişi raporunun bu hususlar gözetilmeden karara esas alındığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
2.Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; somut emsal olarak alınan taşınmazın Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarına aykırı olduğunu, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
3.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının kamulaştırma bedelini eksik yatırdığından yerel mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, ayrıca bu bakiye kısım için de depo edilen bankaya başvurduklarında dosyada hisse oranlarındaki hata nedeniyle bankanın taleplerini reddettiğini, bilirkişi raporundaki seçilen emsallerin aynı bölgedeki taşınmalar için katalog emsaller niteliğinde olduğunu, ne olursa olsun hesaba baz alınacak emsalin hep aynı parsel olduğunu, bu bilirkişi raporlarının denetime elverişli ve ... olmadığını, diğer dosyalarda da sabit olduğunu ve aynı konu hakkındaki kamulaştırma tespit davalarının kaldırılarak yerel mahkemelere tekrar yollandığını, kamulaştırma bedelinin gerçek değerlerin çok çok altında kaldığını, kamulaştırma yararı gözetilirken vatandaşların haklarının mağdur edildiğini, acele kamulaştırma dosyasındaki bedelin bile mevcut bilirkişi raporundan yüksek olduğunu, kamulaştırmadan artan kısmın tekrar imara kabil olup olmayacağı, olacak ise imar planının vasfının araştırılması gerektiğini, kuş uçuşu 2 km mesafedeki bir taşınmazın tüm hesaplamalara konu yapılarak maliklere gerçek bedelin en az yarısı kadarının hesaplanmış olmasının hukuk ve vicdanla bağdaşmayacağını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
4. Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı idare tarafından 231.90,06 TL bedel yatırıldığını, 547.938,44 TL bedelin eksik olduğunu, depo bedeli tamamlanmadan karar verilmesinin hukuki eksiklik olduğunu, davacı tarafından yatırılan 231.90,06 TL bedelin kesinleşmeyi beklemeksizin ödenmesine karar verilmesini mahkemeden talep etmişlerse de yerel mahkemeden bu taleplerine ve eksikliğin giderilmesine ilişkin sonuç alamadıklarını, dava konusu taşınmazın m² bedelinin düşük belirlendiğini, taşınmazın konumu ve taşıdığı özelliklerinin iyi olduğunu, bu sebeple taşınmazın rayiç bedelinin objektif kriterlere uygun değerlendirilmesi gerektiğini, emsal taşınmazın 262 m²'sinin satış gördüğünü, yasanın öngördüğü benzerlik ve şartları taşımaması nedeniyle rayiç bedelinin çok düşük olduğunu, bu hali ile somut emsal olarak değerlendirilmesinin yerinde olmadığını belirtererk İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın kadastral parsel emsal taşınmazın imar parseli olduğu, bu nedenle düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmasının yerinde olduğu, dava konusu taşınmazın somut emsalin 0,88'i kabul edilerek m²sinin 365,00TL olarak belirlendiği, kaldı ki idarenin 2017 yılında yapmış olduğu ... takdir raporunda da m²sinin 300,00TL olarak belirlendiği, aynı bölgeden daha evvel incelenen taşınmazlara takdir edilen m² birim fiyatları da dikkate alındığında belirlenen kamulaştırma bedelinin de ... ve hakkaniyete uygun olduğu; ancak dava konusu taşınmazda davalı kurumun da payının bulunduğu, nitekim mahkemece 779.845,50TL üzerinden depo kararı verilmesine karşın davacı idare tarafından taşınmazda payının bulunması nedeniyle bloke edilen bedelin 231.907,06TL olduğu, mahkemece bu husus gözden kaçırılarak taşınmazın tamamı üzerinden hesaplanan 1.259.250,00TL üzerinden kamulaştırma kararı verilerek davacı idare aleyhine olacak şekilde fazla kamulaştırma bedeline hükmedildiği gerekçesi ile davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili, davalılar ... vd. vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararına karşı yaptığı istinaf başvurusunda bildirdiği sebepler ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
2.Davalı ... vd vekili temyiz dilekçesinde özetle; somut emsal olarak alınan taşınmazın Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarına aykırı olduğunu, bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
3.Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporu hatalı olduğunu, kamulaştırma bedeli olması gereken değerden düşük belirlendiğini, somut emsal olarak alınan taşınmazın Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarına aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
4. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; depo edilen miktar ile hisse toplamı arasında uyumsuzluğun olduğunu, kamulaştırma bedelinin çok düşük belirlendiğini, somut emsal olarak alınan taşınmazın, dava konusu taşınmaz ile benzerlik taşımadığını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu malikleri arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesi, 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki davaya konu ... taşınmaza 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak ... ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline ve yol olarak terkinine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre, usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekili, davalılar ... vd. vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 ... Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, davalılar ... vd. ... ile ...'dan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.