"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3650 Esas, 2023/307 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tapu kaydının Mahkeme kararı ile iptal edilmesi nedeniyle uğranılan zararın 4721 ... ... Medenî Kanunu’nun (4721 ... Kanun) 1007 nci maddesi uyarınca tazmini istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin maliki olduğu Bursa ili Karacabey ilçesi ... Mahallesi 198, 1458, 1400, 1426, 1380, 942 ve 1278 parsel ... taşınmazların maliki olduğunu, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/275 Esas, 2015/201 Karar ... kararı ile dava konusu 198 parsel ... taşınmazın tamamının, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/443 Esas, 2015/322 Karar ... kararı ile dava konusu 1458 parsel ... taşınmazın 81,41 m²lik kısmının, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/462 Esas, 2015/412 Karar ... kararı ile dava konusu 1400 parsel ... taşınmazın tamamının, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2014/488 Esas, 2015/405 Karar ... kararı ile dava konusu 1426 parsel ... taşınmazın 554,77 m²lik kısmının, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/496 Esas, 2015/148 Karar ... kararı ile dava konusu 1380 parsel ... taşınmazın tamamının, Karacabey 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2014/341 Esas, 2015/333 Karar ... kararı ile dava konusu 942 parsel ... taşınmazın tamamının, Karacabey 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/346 Esas, 2015/200 Karar ... kararı ile dava konusu 1278 parsel ... taşınmazın tamamının kıyı kenar çizgisinde kaldığından tapu kaydının iptali ile tescil harici bırakılmasına karar verildiğini, bu durumun mülkiyet hakkını ihlal ettiğini belirterek müvekkilinin uğradığı zararın tazminini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı vekilinin dava konusu taşınmazların kıyı kenar çizgisi içerisinde kalması nedeniyle mahkeme kararı ile tapu kayıtlarının iptal edildiğini beyanla tazminat talebinde bulunduğunu, 4721 ... Kanun'un 1007 nci maddesine göre Tapu sicilinin tutulmasından ... bütün zararlardan devletin sorumlu olduğunu, devlet zararın doğmasında kusuru bulunan görevlilere rücu edeceğini, devletin sorumluluğuna ilişkin davalar, tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görüldüğünü, söz konusu davada Hazineye yöneltilebilecek bir kusur ya da sorumluluk bulunmadığını, bu nedenlerle haksız ve mesnetsiz açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın en kabulüne ve tespit edilen bedelin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 26.01.2022 tarihli ve 2021/2200 Esas, 2022/89 Karar ... kararı ile kesinleşme tarihi 2016 yılı olan sulu arazi niteliğindeki dava konusu taşınmazlara net ürün gelirine göre değer biçilmesinde yöntem olarak bir isabetsizlik bulunmadığı ancak kesinleşme tarihi, 2015 yılı olan dava konusu 198 nolu parsel için İlçe Tarım Müdürlüğünün 2015 yılı verilerine göre hesaplamadan sonra %20 Objektif değer artışı oranı uygulandığında, m² birim fiyat 2016 yılı verilerine göre belirlenen miktarı geçtiği, Dairelerince 2015 yılı verilerine göre hesaplanan değere objektif değer artışı oranı uygulanmadan 37,78 TL üzerinden tazminat miktarı belirleneceği kabul edildiğinden dava konusu yerin tazminat bedeli tekrar bu m² birim bedeli üzerinden hesaplanarak davalı Hazine vekilinin istinaf itirazlarının kısmen kabulü ile yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 26.01.2022 tarihli ve 2021/2200 Esas, 2022/89 Karar ... kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; davacının temyizinin kabulü ile bilirkişi raporunda belirlenen özellikleri ve aynı yöreden gelen ve Dairemiz denetiminden geçen dosyalar da dikkate alınarak tespit edilen metrekare birim fiyatına ilave edilecek objektif değer artırıcı unsurun %20 oranında olacağı gözetilmeden, eksik inceleme ve yetersiz gerekçe ile objektif değer artışı uygulanmaması gerektiği kabul edilerek hüküm kurulması nedeniyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile bozma ilâmına uyularak davanın kısmen kabulüne, tespit edilen bedelin tapunun iptaline ilişkin davaların kesinleşme tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığını, kapitalizasyon faiz oranının hatalı olduğunu, Yargıtay kararlarına uygun bedel tespiti yapılmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4721 ... Kanun’un 1007 nci maddesi uyarınca tazminat istemine ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4721 ... Kanun’un 1007 nci maddesi.
3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 18.11.2009 tarihli ve 2009/4 - 383 Esas, 2009/517 Karar ... kararında tapu işlemlerinin kadastro tespit işlemlerinden başlayarak birbirini takip eden işlemler olduğu, tapu kütüğünün oluşumu aşamasındaki kadastro işlemleri ile tapu işlemleri bir bütün oluşturduğundan bu kayıtlarda yapılan hatalardan 4721 ... Kanun'un 1007 nci maddesi anlamında Devletin sorumlu olduğunun kabulünün gerektiği, Devletin sorumluluğunun kusursuz sorumluluk olduğu, bu işlemler nedeniyle zarar görenlerin 4721 ... Kanun'un 1007 nci maddesi gereğince zararlarının tazmini için Hazine aleyhine adlî yargıda dava açabilecekleri belirtilmiştir.
4. 4721 ... Kanun’un 1007 nci maddesi uyarınca kabul edilen Devletin sorumluluğu, tapu sicilinin önemi ve kişilerin bu sicile olan ... duygularını sağlamak bakımından aynî hakkının saptanması, herkese açık tutulmasında tekel ... sağlayan bir sicil olması esasına dayanmaktadır. Bu sorumluluk, asıl ve nesnel (objektif) bir sorumluluk olduğundan zarara uğrayan zararının ödetilmesini doğrudan Devletten isteyebilir.
5. 4721 ... Kanun’un 1007 nci maddesi gereğince açılan davalarda, tapu kaydının iptali nedeniyle tapu sahibinin oluşan gerçek zararı neyse tazminatın miktarı da o kadar olmalıdır. Gerçek zarar, tapu kaydının iptali nedeniyle tapu malikinin mal varlığında meydana gelen azalmadır. Tazminat miktarı zarar verici eylem gerçekleşmemiş olsaydı zarar görenin mal varlığı ne durumda olacak idiyse aynı durumun tesis edilebileceği miktarda olmalıdır. Zarara uğrayan kişinin gerçek zararı ise tazminat miktarının belirlenmesinde esas alınacak değerlendirme tarihine göre belirlenecek olup bu tarihe göre tapusu iptal edilen taşınmazın niteliği ve değeri belirlenmelidir. Taşınmazın niteliği arazi ise net gelir metodu yöntemi ile arsa vasfında ise değerlendirme gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre hesaplanması suretiyle gerçek değer belirlenmelidir.
6. 2022 tarihli Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun’nun 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dosyada bulunan bilgi ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; Hazine tarafından tapu iptal ve tescil davaları sonucunda; Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/275 Esas, 2015/201 Karar ... kararı ile dava konusu 198 parsel ... taşınmazın tamamının, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/443 Esas, 2015/322 Karar ... kararı ile dava konusu 1458 parsel ... taşınmazın 81,41 m²lik kısmının, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/462 Esas, 2015/412 Karar ... kararı ile dava konusu 1400 parsel ... taşınmazın tamamının, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/488 Esas, 2015/405 Karar ... kararı ile dava konusu 1426 parsel ... taşınmazın 554,77 m²lik kısmının, Karacabey 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/496 Esas, 2015/148 Karar ... kararı ile dava konusu 1380 parsel ... taşınmazın tamamının, Karacabey 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/341 Esas, 2015/333 Karar ... kararı ile dava konusu 942 parsel ... taşınmazın tamamının, Karacabey 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/346 Esas, 2015/200 Karar ... kararı ile dava konusu 1278 parsel ... taşınmazın tamamının tapu kaydının iptali ile tescil harici bırakılmasına karar verildiği, kararların 31.12.2015 ve 31.05.2016 tarihlerinde kesinleşmiş oldukları anlaşılmıştır.
3. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmazlara gelir metodu esas alınarak değer biçilmesinde ve taşınmazın gerçek bedelinin 4721 ... Kanun’un 1007 nci maddesi gereğince davalı Hazineden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
4. Temyizen incelenen kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun kararın ONANMASINA,
Davalı Hazine harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.