"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1636 Esas, 2023/346 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, Dilovası ilçesi, ... Mahallesi 189 ada 60 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın etrafının son derece gelişmiş olduğunu, ulaşım imkanlarının iyi olduğunu, etrafında organize sanayi bölgelerinin bulunduğunu, arsa vasfında olduğunu ve emsal karşılaştırması yapılarak taşınmazın gerçek değerinin belirlenmesini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu belirterek keşif ve bilirkişi inceleme yapılmasını talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 15.10.2019 tarihli ve 2019/2010 Esas, 2019/286 Karar sayılı kararı ile davanın kabulü ile kamulaştırma bedelinin 2.123.143,34 TL olarak belirlenmesine, acele kamulaştırma dosyasında fazla ödenen bedelin iadesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 25.12.2020 tarihli ve 2020/291 Esas, 2020/1617 Karar sayılı kararı ile taraf vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden aldırılan rapora göre kamulaştırma bedelinin 2.653.793,83 TL olarak belirlenmesine dair 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin iki numaralı alt bendi gereğince yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin25.12.2020 tarihli ve 2020/291 Esas, 2020/1617 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; davacı idarenin temyiz ititrazlarının reddine karar verilmiş, davalılar vekillerinin temyiz itirazları doğrultusunda kamulaştırmadan arta kalan 965,23 m² kısımda kamulaştırmadan kaynaklı değer kaybı olacağından bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin 2.682.188,99 TL olarak tespitine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan raporda verim miktarlarının yüksek alındığını, objektif değer artış uygulanmasını hatalı olduğunu, arta kalan kısımda değer kaybı olmadığını ileri sürmüştür.
2. Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğunu, m² değerinin az olduğunu, taşınmazın gerçek değerinin tespit edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
3. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; arta kalanda değer kaybının hatalı tesspit edildiğini, taşınmazın arsa vasfında olduğunu, 2019 yılı resmi verilerinin hatalı olduğunu, hesaplama yapılırken bilirkişilerce masraf kaleminde hata yapıldığını, münavebede ve objektif değer artış oranında da hata yapıldığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalılar arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla, davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki sair temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
3. Dava konusu taşınmazın otoyol kamulaştırması sonucu üçe bölündüğü, kamulaştırmadan arta kalan 965,23 m² kısmın geometrik durumu, yüzölçümü, konumu dikkate alındığında bu kısımda değer kaybının %10'dan fazla olacağı muhakkaktır.
4. Buna göre; Kamulaştırma sonrası yol ile kot farkı oluşup oluşmadığı, bu kısımdan otoyola doğrudan çıkış bulunup bulunmadığı hususları da değerlendirilerek değer kaybı belirlenmek üzere bilirkişiden ek rapor alınması gerekmektedir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin tüm, davalılar vekillerinin sair temyiz itirazlarını reddine,
2. Davalılar vekillerinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.