"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3308 Esas, 2022/3691 Karar
KARAR : Esastan ret/ Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ödemiş 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/198 Esas, 2022/114 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın daimi ve geçici irtifak hakkının davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile, İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İzmir ili, Ödemiş ilçesi, Kızılcaavlu Mahallesi, 1196 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın daimi ve geçici irtifak hakkının davacı İdare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve fen bilirkişi raporuna ekli krokide İR 49 olarak mavi renk ile gösterilen 221,43 m²lik alanda davacı idare lehine 49 yıllık daimi irtifak hakkı tesisine ve tapuya şerh düşülmesine, İR olarak sarı renk ile gösterilen 578,28 m²lik alanda davacı idare lehine 2 yıllık geçici irtifak hakkı tesisine ve tapuya şerh düşülmesine, kamulaştırma bedelinin 190.042,57 TL olarak tespitine ve derhal davalıya ödenmesine, tapu kaydında bulunan takyidatların bedele yansıtılmasına, kamulaştırma bedeline 27.02.2022 tarihinden karar tarihine kadar yasal faiz yürütülmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; nicel olarak ölçülebilen imalatların kamulaştırma bedelinin maktuen alınmasının doğru olmadığını, üretim masraflarının 2021 yılı Ödemiş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre alınması ve net gelir hesabı yapılması gerektiğini beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırılacak kısmın hayvan damının tam içinden geçtiğini, hayvan damını eski haline getirmek için kullanılacak malzeme ve işçilik bedelinin kamulaştırma bedeli olarak hesaplanması gerekirken bu hususun hiç incelenmediğini, sadece içme ve kanalizasyon tesislerinin gördüğü zararın hesaplandığını beyan ederek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tüm dosya kapsamına ve kararın dayandığı gerekçelere göre, sulu tarım arazisi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden değer biçilmesinde, kapitalizasyon faizinin % 4 oranında alınmasında, maliyet cetvelinde yer alan gider miktarı ile brüt gelir dikkate alındığında, arazi niteliğindeki taşınmaza net gelir yöntemine göre değer tespitinde brüt gelirinin 1/3 oranından az olmaması gerektiğinin gözetilmesi, dava konusu edilen parsel üzerinde bulunan yapıya, değerlendirme tarihindeki Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkındaki Tebliğe göre yapının sınıfına uygun birim fiyatları ve yaşı belirlenip yıpranma payı düşülerek değerlendirme yapılması ve taşınmaz üzerinden geçen boru hattının geçtiği güzergaha uygun olarak değer düşüklüğü oranı hesaplanmasında bir isabetsizlik görülmediği, ancak hükme esas alınan bilirkişi raporunda matematiksel ve geçici irtifak bedelinin hesaplanması hususunda teknik hata mevcut olduğundan; 2021 yılı Ödemiş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verileri dosyaya alınarak; sulu şartlarda yetiştirilen münavebeye esas ürünlere ait maliyet cetveli ile meyveli ağaçlara yönelik maktu ağaç bedeli çizelgesine göre daimi ve geçici irtifak hakkı kamulaştırma bedelinin yeniden tespit, edilerek davacı idarenin fark bedeli depo etmesi sağlanmış, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan kararı da göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi yerinde görülerek; açıklanan sebeplerle davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun reddine; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın daimi ve geçici irtifak kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun)369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki İzmir ili, Ödemiş ilçesi, Kızılcaavlu Mahallesi, 1196 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değerinin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Dava konusu taşınmaz Beydağı Barajı sulama sahasında olması sebebiyle sulu tarım arazi vasfında kabul edilerek 2021 yılı Ödemiş İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerinin uygulanması, dava konusu taşınmazın belirtilen özelliklerine ve dosya kapsamına göre belirlenen kapitalizasyon faiz oranı uygun görülmüştür.
4. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ile 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı kararı da göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi, davalı vekili lehine karar tarihindeki tarifeye göre vekâlet ücretine hükmedilmesi yerindedir.
5.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı idareden harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
28.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.