"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/833 Esas, 2023/778 Karar
KARAR : Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kırşehir 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/206 Esas, 2022/132 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 Sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak tapudan terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekilince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun
Kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kırşehir ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 4431 ada 4 parsel sayılı taşınmazın tapusunun iptali ile tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın çok değerli bir konumda olduğunu, kamulaştırma nedenile kalan kısımda oldukça değer azalışı olacağını, tespit edilecek bedelin ve arta kalan alanda oluşacak değer azalışının ödenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline, tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; emsal incelemesinin doğru olmadığını, bedelin yüksek belirlendiğini, dava konusu taşınmazın kamulaştırma dışında kalan bölümünde değer kaybı olmadığını, davacı lehine vekâlet ücretine karar verilmesi gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve dava konusu taşınmazın kamulaştırma dışında kalan kısmının geometrik durumunun bozulması, sınırından geçen otoyol nedeniyle taşınmazın yoldan ulaşımının zorlaşması ve inşaat alanındaki daralma nedeniyle geri kalanda % 3,24 oranında değer kaybı olduğu kabul edilmek suretiyle kamulaştırma bedelinin tespitinde ve davalı dava açmaya sebebiyet vermediğinden ve 2942 sayılı Kanun'un 29 uncu maddesi gereğince yargılama giderlerinden davacı idare sorumlu olduğundan ayrıca davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi halinde Anayasa'nın 46 nci maddesinde düzenlenen "taşınmazın gerçek karşılığının ödenmesi" ilkesi ve dolayısıyla da mülkiyet hakkı ihlali söz konusu olacağı göz önüne alınarak davacı idare lehine vekâlet ücretine karar verilmemesinde bir isabetsizlik görülmemiş, ancak bedeline hükmedilen taşınmaz yol durumuna dönüştüğü gibi davacı idare de terkin talebinde bulunduğundan, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 999 uncu maddesi uyarınca yol olarak terkinin yerine, davacı idare adına tapuya tesciline karar verilmesi doğru görülmediğinden İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf başvurusunda ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesi ile 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dava konusu (eski) 5531 ada 2 taşınmazın 10.299 metrekare yüzölçümlü olduğu, 333,16 metrekaresinin kamulaştırıldığı, 9965,84 metrekaresinin kamulaştırmadan arta kalan bölüm olduğu gözetildiğinde, arta kalan bölümünün yüzölçümü, geometrik durumu, imar planındaki konumu ayrıca Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmeliğin 41 nci maddesi uyarınca uygulanacak çekme mesafesi dikkate alınarak arta kalan alanda yapılaşma izni de verilebileceği gözetildiğinde kamulaştırmadan arta kalan alandaki değer azalışı yönünden ek rapor alınması gerekirken soyut ifadelerle arta kalan bölümde %3,24 oranında değer azalışı olacağını belirten rapora göre hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
KARAR
Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın 6100 sayılı Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
16.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.