"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/2416 Esas, 2021/1321 Karar
KARAR : Esastan ret/Düzeltilerek yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : Vize Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/350 Esas, 2019/124 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (4650 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı idare ve davalılar ... vd. ve davalılar ... ... vd. vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun davacı idare vekili yönünden esastan reddine, bir kısım davalılar vekilleri yönünden kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kırklareli ili, Vize ilçesi, ... köyü, 140 ada 26 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tapuya kayıt ve tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar ... ... ve ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini belirtmiştir.
2. Davalılar ... ve ... vekili cevap dilekçesinde özetle; kamulaştırma bedelinin düşük belirlendiğini, gerçek değerine göre belirlenmesi gerektiğini belirtmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı tarafa ödenmesine, taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare davalılar ... vd. ve davalılar ... ... vd. vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; değer düşüklüğünün fazla hesaplandığını, bilirkişi heyetinin masrafları çok düşük, ürünün verim ve fiyatını çok yüksek alarak bedeli yüksek belirlediklerini, objektif değer artışının yüksek, kapitalizasyon faiz oranının hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalılar ... ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğunu, üretim masrafının yüksek kabul edildiğini, bilirkişi raporlarının hukuka aykırı olduğunu, kapitalizasyon faiz oranının %4 olması gerektiğini, münavebe sisteminin hatalı belirlendiğini, objektif değer artış oranının düşük alınarak bedelin düşük hesaplandığını ileri sürmüştür.
3. Davalılar ... vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın değerinin düşük hesaplandığını, düşük geliri olan bitkilerin münavebeye dahil edildiğini, %125 oranındaki objektif değer artış oranının çok düşük olduğunu, taşınmazın arta kalan kısmında değer kaybı meydana geldiğini, ancak bunun dikkate alınmadığını, kapitalizasyon faiz oranının düşük hesaplandığını ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 ... Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda uygulanan kapitalizasyon faiz ve objektif değer artış oranlarının taşınmazın nitelik ve konumuna uygun düştüğü, davanın niteliği gereğince davacı idare lehine vekâlet ücreti takdir edilmemesinin yerinde olduğunu; kamulaştırılan bedelin tespit edilmesinde bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; usulü kazanılmış haklar dikkat edilmeden fazla ödenen kamulaştırma bedelinin iadesine karar verilmediğini, faizin hatalı uygulandığını, değer düşüklüğünün fazla hesaplandığını, bilirkişi heyetinin masrafları çok düşük, ürünün verim ve fiyatını çok yüksek alarak bedeli yüksek belirlediklerini, objektif değer artışının yüksek, kapitalizasyon faiz oranının hatalı olduğunu, lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmazların 2942 ... Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesi ve tespit edilen bedelin bloke ettirilerek hükmün kesinleşmesi beklenmeden davalılara ödenmesine karar verilmesi yöntem itibarıyla yerindedir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılama hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. İlk Derece Mahkemesince verilen kararı davalılardan sadece ... ve ... vekili ile davalılar ... ile ... vekilinin istinaf ettiği gözetilmeksizin istinafa gelmeyen davalıların payını da kapsar şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın 6100 ... Kanun'un 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.