"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/218 Esas, 2022/284 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ceyhan 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/261 Esas, 2018/185 Karar
Taraflar arasındaki 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 30 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak ... bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince 2942 ... Kanun'un 30 uncu maddesinde öngörülen prosedürün uygulanmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı idare vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı idare vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Adana ili, Ceyhan ilçesi, ... Mahallesi 129 ada 1 parsel ... taşınmazda kamulaştırma konusu irtifak ... bedelinin tespiti ve bu hakkın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı kurum tarafından 26.05.2017 tarihli yazı ile dava konusu taşınmaz üzerinde 2942 ... Kanun'un 30 uncu maddesi kapsamında intifa ... kurulmasının talep edildiğini, Adana Valiliğinin cevap yazısında 2942 ... Kanun'un 30 uncu maddesi kapsamında intifa ... kurulmasının mevzuatımızda yerinin olmadığını ancak irtifak ... talebinde bulunulması halinde talebin değerlendirilebileceğinin bildirildiğini, buna karşın davacı kurumun usulüne uygun başvuru yapmadan hukuka aykırı olarak bu davayı açtığını, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 2942 ... Kanun'un 30 uncu maddesindeki prosedürün uygulanmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın 6326 ... Petrol Kanunu’nun 87 nci maddesine göre kamulaştırılmasına karar verildiğini, bu nedenle 2942 ... Kanun’un 30 uncu maddesinde taşınmaz mal, kaynak veya irtifak hakları üzerinde intifa ... kurulmasına yönelik bir hükmün bulunmaması gerekçesiyle davanın reddedilmesinin hukuka aykırı olduğunu, müvekkili idare tarafından 2942 ... Kanun’un 30 uncu maddesi uyarınca davalı idareye başvuru yapıldığını, bu başvuruya "intifa ... taleplerinizin irtifak ... tesisi şeklinde yenilenmesi halinde değerlendirilebileceği" şeklinde cevap verildiğini, davalı idarenin bu cevabına karşılık bu defa irtifak ... talebinde bulunulmasına rağmen başvurularının değerlendirilmediğini, bu nedenle davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın malikinin davalı ... olduğu, bu durumda 2942 ... Kanun’un 30 uncu maddesindeki prosedürün izlenmesi gerektiğini, davacı tarafından dava açılmadan önce davalı idareye başvuru ve belirtilen kanun maddesine uygun işlem yapılmadığının anlaşıldığı, bu hususun dava şartına ilişkin olup İlk Derece Mahkemesince işbu prosedüre göre işlem yapılmadığından davanın reddine ilişkin verilen kararın bu nedenle yerinde ve doğru olduğu gerekçesiyle davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki Hazine arasındaki 2942 ... Kanun’un 30 uncu maddesinde öngörülen prosedürün yerine getirilip getirilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları ve 30 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı idare tarafından 2942 ... Kanun'un 30 uncu maddesi kapsamında dava konusu taşınmazın maliki olan Hazineye gönderilen yazıya cevap olarak davalı Hazineyi temsilen Adana Valiliğinin 30.06.2017 tarihli yazısında özetle intifa ... talep edildiği, ancak mevzuat kapsamında intifa hakkına ilişkin bir düzenleme bulunmamasından dolayı talebin irtifak ... tesisi şeklinde yenilenmesi halinde 2942 ... Kanun'un 30 uncu maddesi kapsamında değerlendirilebileceğinin bildirildiği, bunun üzerine davacı idare tarafından 13.10.2017 tarihli yazı ile teklif edilen bedeli de içeren talebin bu defa daimi irtifak ... şeklinde yenilendiği, ancak söz konusu yazıya yönelik verilen herhangi bir cevap yazısına dosyada rastlanmadığı, 2942 ... Kanun'un 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca mal sahibinin altmış gün içinde cevap vermediği durumlarda anlaşmazlığın alıcı idarenin başvurusu üzerine Danıştay ilgili idari dairesince incelenerek iki ay içinde kesin olarak karara bağlanması gerektiğinden, söz konusu prosedüre uyulmadan açılmadan davanın reddine karar verilmesi yerindedir.
3. Buna karşın; Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasında maddi hata ile mahkeme adı, esas ve karar numarasının infazda tereddüt uyandıracak şekilde hatalı yazılması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi tarafından verilen karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
3. İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan "Gülnar Asliye Hukuk Mahkemesinin 16.10.2020 tarih, 2019/197 Esas, 2020/334 Karar" ibaresinin hükümden çıkartılmasına, yerine "Ceyhan 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.04.2018 tarihli, 2017/261 Esas, 2018/185 Karar" ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.