"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/50 Esas, 2023/30 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare ve davalı ... vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Siirt ili, ... ilçesi, ... köyü 120 ada 1 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ve taşınmazın kamulaştırılan kısmının davalılar adına olan tapusunun iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 18.02.2014 tarihli ve 2013/869 Esas, 2014/92 Karar ... kararı ile davanın kabulüne kamulaştırma bedelinin 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesi gereğince ileride ortaya çıkacak hak sahibine verilmesine, kamulaştırma bedelinin ilerde ortaya çıkacak hak sahibine verilmek üzere kamulaştırma bedelinin üçer aylık vadeli hesaba dönüştürülerek nemalandırılmasına, dava konusu taşınmazın tapusunun iptali ile davacı ... adına tapuya tesciline ve baraj göl sahası içinde kalması nedeniyle 3402 ... Kadastro Kanunu'nun 16/C maddesi uyarınca tapudan terkinine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin 18.02.2014 tarihli ve 2013/869 Esas, 2014/92 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacı idare ile davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 05.11.2015 tarihli ve 2015/7561 Esas, 2014/19656 Karar ... bozma ilâmı ile değerlendirmede esas alınan tarla sebzeciliğinde, o yörede hangi sebze ürünlerinin yetiştirildiği ve yetiştiriciliği yapılan her bir sebze ürünü için ayrı ayrı olmak üzere, dekar başına ortalama üretim miktarı ile değerlendirme tarihi itibari ile hasat zamanındaki ortalama toptan kilogram satış fiyatları ve dekar başına ortalama masrafı İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile diğer resmi kurumlardan sorulup, gelen cevaba göre bilirkişinin zemin bedelinin tespitine ilişkin raporu denetlenmeden eksik inceleme ile karar verilmesi, dava konusu taşınmazın niteliği ve bilirkişi raporuna yansıyan özelliklerine göre objektif değer arttırıcı unsur oranı %50'den fazla olamayacağı hâlde, bu oran daha yüksek alınarak fazla zemin bedeli tespit edilmesi, idarece yapılan tespitte taşınmaz üzerinde 145 m² oturum alanlı ve ağıl niteliğinde yapı olduğu belirtilerek bu yapıya bedel tespit edildiği, keşifte ise taşınmazda 2 katlı ve yeni yapılmış ev olduğunun belirtilmesi karşısında öncelikle taşınmazın bulunduğu köyde 6495 ... Kanun uyarınca ilan yapılıp yapılmadığının tespit edilmesi, ilan yapılmışsa, yapının ilanın askıdan indiği tarihten sonra yapılıp yapılmadıklarının tespiti için ilan tarihi ve öncesine ilişkin dava konusu taşınmazın bulunduğu yerin uydu görüntüleri ilgili kamu kuruluşlarından getirtilip, bu görüntülerin temin edilememesi halinde yapıların teknik analizleri yapılıp, gerektiğinde tanık anlatımları ile gün, ay ve yıl olarak hangi tarihte yapıldıklarının tespit edilmesi ve ilan gününden önce yapıldıklarının belirlenmesi ya da ilanın hiç yapılmaması halinde,2942 ... Kanunu'nun 25 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca dava konusu taşınmazın üzerinde bulunan yapının bedelinin tahsiline karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, eksik inceleme ile bina bedeline hükmedilmemesi, yapı bedellerinin ödenmesinin kabulü halinde ise; mevcut yapının iç ve dış özellikleri incelenip, olması gereken elektrik, su, atık su, yer kaplamaları, çatı vs. olup olmadığına göre, varsa noksan imalat durumu yeniden belirlenip, buna göre bina bedeli tekrardan tespit edilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, 2942 ... Kanun'un 10 ncu maddesine 6459 ... Kanun'un 6 ncı maddesi ile eklenen hüküm uyarınca, faizin karar tarihine kadarki geçen dönem için uygulanması gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde faize karar verilmesi doğru görülmeyerek mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Verilen Direnme Kararı
Mahkemenin 22.05.2017 tarihli ve 2016/114 Esas, 2017/472 Karar ... kararı ile bozma kararına kısmen direnilmesine karar verilmiştir.
C. Dairemizce Yapılan İnceleme Sonucu Dosyanın Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna Gönderilmesi Kararı
1. Mahkemenin 22.05.2017 tarihli ve 2016/114 Esas, 2017/472 Karar ... kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekili temyiz itirazında bulunmuştur.
2. Dairemizin 28.12.2017 tarihli ve 2017/32012 Esas, 2017/30035 Karar ... kararı ile Dairemizce verilen 05.11.2015 tarihli ve 2015/7561 Esas, 2015/19656 Karar ... bozma kararı usul ve kanuna uygun bulunmuş olup Mahkemece verilen direnme kararının yerinde olmadığı anlaşıldığından, temyiz incelemesinin yapılmak üzere dosyanın 6763 ... Kanun'un 43 üncü maddesi ile değişik 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 373 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca yetkili ve görevli Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.
D. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 17.11.2020 tarihli ve 2017/5-2546 Esas, 2020/890 Karar ... kararı ile usulüne uygun bir direnme kararından bahsedilemiyeceği gerekçesi ile direnme kararının usulden bozulmasına, uyulan bölümler yönünden ise Dairece inceleme yapılması gerektiğinden temyiz incelemesi yapılmak üzere dosyanın Daireye gönderilmesine karar verilmiştir.
E. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı Üzerine Dairemizce Verilen Karar
1. Dairemizin 25.02.2021 tarihLİ ve 2020/6817 Esas, 2021/2275 Karar ... ilamı ile Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
2. Dairemizin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararına karşı davalılardan ... vekilince karar düzeltme talebinde bulunulmuş, davacı idare tarafından ... takdir raporunda dava konusu taşınmazın üzerinde bulunan %18 ve %25 yıpranma oranına sahip 145 m² briket ahır ve taş duvar olduğu tespit edilmiş olup, bayındırlık birim fiyatları esas alınıp, yıpranma payı düşülmek suretiyle bu yapılara değer biçilerek bedeline hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi, doğru görülmeyerek Mahkeme karrarının bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemkece Bozmaya Uyularak Verilen Son Karar
Mahkemenin yukarıda tarihi ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, tespit edilen bedelin davalı ...’e ödenmesine, diğer davalılar yönünden davanın husumetten reddine, dava konusu taşınmazın göl alanında kaldığından tapudan terkinine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve davalı ... vekillerince temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın tescil yönünden kesin olduğunu belirtilmesi gerektiğini, fazla yatırılan 2843,24 TL'nin iadesine karar verilmediğini, inşaat yıpranma payının düşük belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmazın üzerinde bulunan barınma maksatlı yapılmış evin de bedeline hükmedilmesi gerektiğini, ev bedeline hükmedilmemesinin hatalı olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama karışık meyve bahçesi niteliğindeki dava konusu taşınmazın zeminine 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak zeminine, üzerindeki yapılara bozma ilâmı gereğince inceleme ve işlem yapılarak resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülmek suretiyle değer biçilerek, ... ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine karar verilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla, davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıda paragrafın dışındaki temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
4. Davacı idare tarafından fazla depo edilen 138.214,95 TL'nin davalı tarafça bankadan çekilmiş olması halinde çekilme tarihine çekilme tarihine kadar işlemiş nemaları ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, çekilmemişse işlemiş nemaları ile davacı idareye iadesine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 1086 ... Kanun'un 438 inci maddesinin 7 nci bendi gereğince kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı idare vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan Siirt 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2022/50Esas, 2023/30 Karar ... kararının (3) No.lu bendinin sonuna gelmek üzere ''Tahsilde tekerrürlüğe neden olmayacak şekilde, davacı idare tarafından fazla depo edilen 138.214,95 TL' TL'nin davalı tarafça bankadan çekilmiş olması halinde çekilme tarihine kadar işlemiş nemaları ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, çekilmemişse işlemiş nemeları ile davacı idareye iadesine'' cümlesinin yazılmasına ve hükmün böylece DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı ...'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
14.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.